گفتمان علی اصغر اسدی ::خبر پشت خبر ،آن هم خبرهای شوک آور و بهت انگیز !در دره شهر فردی مسلح به سوی ماموران انتظامی پل گاومیشان آتش گشود و دو تن از آنان را به قتل رسانید .کمتر از یک هفته خبر دستگیری این جانی در فضای رسانه ای ومجازی انتشار یافت .
هنوز جامعه از تب وتاب چگونگی دستگیر قاتل ماموران انتظامی خارج نشده بود که کشته وزخمی شدن سه نفر در شهرستان ملکشاهی فضای مجازی ور سانه ای استان را در نوردید .جرقه آتش خشم را اختلافی جزیی بر سر محل ریختن مصالح ساختمان ! خوب دقت کنید !!محل ریختن مصالح ساختمانی !!زده شد .تا یکی از طرفین دست به اسلحه برده و دخترک بیگناه و مردی را روانه سینه قبرستان نماید !
وخبر بعدی هم در ساعاتی بعد کمی پایین تر در جنوب استان به وقوع پیوست ،خبری از جنس همین خبرها، نزاع در آبدانان و قتل یک نفر با استفاده از سلاح گرم !به همین راحتی !
در این بین کاری از دست کسی هم بر نمی آید ،کار همه ما شده است ،خبر گرفتن وخبر نوشتن ،مخاطبین هم سالهاست به این دست خبرها عادت کرده اند ،درگیری ،نزاع وقتل !! در نهایت هم دستگیری قاتل ! و قسمت پایانی این سریال هم یا قصاص است یا پادرمیانی بزرگان و شورای صلح وگذشت !و چند صلوات و فصل های بعدی این سریال دردناک !
اگر به دقت قتل های به وقوع پبوسته در استان ایلام در طول سالیان اخیر را مورد واکاوی و بررسی قرار دهیم ،عصبانیت ،عدم تحمل ، نزاع واسلحه گرم جهار ضلع این مربع وحشت را تشکیل داده اند .مردم استان ما به راحتی از کوره در رفته و سر کوچکترین موضوع یقه همدیگر را می چسبند .
آستانه تحمل مردم ،فرقی هم ندارد ،جوان ،میانسال وپیر !بسیار پایین آمده است ،بر سر کوچکترین موضوع ،صداها بالا می رود ! زود از کوره در می روند !گویی این حس نادرست بالانشین ذهن وعقل مردم ماشده که اگر بر سر موضوعی راه عقل و منطق ر ادر پیش رفته و کوتاه بیایند ،انگار تمام هست ونیست خود را باخته اند !
اگر فکر کنیم شاید نگاه سنتی و طایفه گرایی ،قبیله سالاری و خرده فرهنگ ها عامل این نزاع های منر به اسلحه کشی شده یا ریشه این قتل ها را باید در تعصبات قومی و قبیله ای باید جستو کنیم ،باید گفت این ها معلول های کم اثری در شکل گیری علت بزرگ قتل ودگرکشی در ایلام باشند ،اما به ناچار باید گفت که سخت در اشتباه هستیم !چرا که این پدیده شوم راه خود را حتی در بین نسل تکنولوژِی دهه های هفتاد وهشتاد پیدا کرده است.
نمی خواهد زیاد هم دور بشویم ،اگر عصرها راهتان را به خیابان های سطح شهر ایلام ویا پیاده راه طالقانی و کوچه وبازار شهرهای کوچک وبزرگ استان عشیره ای ایلام کچ کنید ،به یقین به این علل بر خواهید خورد . شکل رانندگی ،بوق های ممتد ،نحوه عبور از تقاطع ها ،چهارراه ها ،شیوه رانندگی در خیابان و حق تقدمی که اصلا وجود ندارد ،شمایی از عصبانیت ،زود از کوره در رفتن ها و پایین بودن آستانه تحمل مردم ما را به نمایش می گذارد .
شاید به ظاهر ادعا کنیم مردمانی با گذشت هستیم ،اما متاسفانه در عمل اینگونه نیست !بارها وبارها دیده ایم که تنها به خاطر یک حرکت ناخواسته در خیابان ،یک بوق افراد دست به یقه شده و حتی کار به گرز قمه کشی کشیده وگاهی هم فراوانی و در دسترس بودن سلاح گرم حادثه ای را آفریده که اصلا محق آفریده شدن نبوده است !
در همین پیاده راه طالقانی بعنوان کانون نزدیکی انسانها در شهر ایلام ،با چهره انسانها و پوشش هایی مواجهه می شوید عمدتا از نسل های هفتاد وهشتاد !نسل اینستاگرام وفضای مجازی ! اینها که دیگر با تعصبات وفرهنگ قبیله ای بزرگ نشده اند !افرادی که از شکل و قیافه آنها شر مطلق می بارد ! کافیست ناخواسته تنتان به تن یکی از آنها بخورد ،حال خر بیار وباقلا بار کن!
ما اینجا در مواجهه با پدیده شوم نزاع های منجر به قتل در استان ایلام که اتفاقا روند صعودی به خود گرفته است با دو عنصر مهم روبرو هستیم که می تواند ریشه بروز خشونت ها و خونریزی ها در استان ایلام محسوب شوند .
عنصر اول ؛عصبانیت ،از کوره در رفتن و پایین آمدن آستانه تحمل بیشتر مردم استان ایلام است . چرا که عصبانیت ،عدم گذشت وپرخاشگری بیس اصلی تمامی نزاع های منجر به قتل یا جرح را در استان اما تشکیل می دهند .یافتن چرایی این پدیده روانشناسانه چندان هم سخت نیست .
باید با تشکیل کارگروههای تخصصی متشکل از ضاحنظران وخبرگان این حوزه مطالعات وتحقیقات گسترده ای صورت پذیرد که با بررسی وموشکافی دقیق عملی می توان ریشه این حجم گسترده از پایین آمدن آستانه تحمل و عدم تاب آوری اجتماعی در استان را شناسایی کرد . به یقین این حجم بالا از عصبانیت وپرخاش ریشه در اتفاقات اجتماعی قدیمی داشته است که اینگونه روح وروان ایلامی ها را به هم ریخته است .باید ریشه را یافت وبا کار علمی حداقل مانع از تسری آن به نسل های بعدی شد.
عنصر دوم ؛فراوانی ،دسترسی و عشق مردم استان به نگهداری و افتخار به داشتن آن است .استان عشیره ای ایلام دهه هاست با سلاح گرم خو گرفته اند ،سلاح بخش جدایی ناپذیر فرهنگ ایلامی هاست و پای ثابت عروسی ها ،تفریح ها و ابزار نمایش توانمندی و ابهت درگذشتگان در مویه ها وکتل درگذشتگان!
عشق به داشتن سلاح ومهمات عجین شده با قوانین آسان وسهل انگارانه صدور مجوز نگهداری سلاح ومهمات از سوی دستگاههای متعدد ودر دسترس بودن سلاح در اکثر قریب به اتفاق خانواده ها و از سویی فراهم بودن زمینه نزاع ها از سوی عنصر اول ،باعث بروز اتفاقات ناخوشایندی شده تا حداقل در یک ماه اخیر ایلام را در صدر اخبار نزاع های منجر به قتل قرار دهد .
به عقیده جامعه شناسان حداقل برای حذف در دسترس بودن سلاح ومهمات در استانی که برخی از افراد حاضر در آن زمینه تبدیل شدن به یک جانی را دارا هستند باید تمهیدات ویژه ای اندیشیده شده با تجدید نظر در قوانین ومقررات نگهداری سلاح و مهمات ،حداقل راه را بر تبدیل پرخاش به قتل مسدود نمایند .
برای این کار لازم است؛
از طریق یک تیم مجرب با کار عمیق نسبت به شناسایی تمامی افرادی که در طول یک دهه اخیر از سابقه درگیری ،نزاع وپرخاش برخودار بوده ،چه آنانیکه در مرجع قضایی وانتظامی تشکیل پرونده داده وچه اینکه کار به دادگاه و کلانتری کشانیده نشده است ،مبادرت ورزیده و پس ازا حصاء نسبت به ابطال پروانه نگهداری سلاح و مهمات آنان اقدام شود . باید توجه داشت در چنین شرایطی انتقال پروانه نگهداری سلاح به دیگر اعضاء خانواده هم مشمول ممنوعیت شود .ایجاد بانک اطلاعاتی این مورد باید مدنظر قرار گیرد.
دستگاههای مرتبط با صدور یا تمدید پروانه نگهداری سلاح ملکف به استعلام سلامت روانی متقاضیان ازطریق پرشکان معتمد شده و همچنین سابقه متقاضی از حیث خشونت ،درگیری ،نزاع ها مورد بررسی قرار گرفته و براساس آن پروانه نگهداری سلاح تمدید یا صادر شود .
واینکه دستگاههای اطلاعاتی وامنیتی با تلاش مضاعف نسبت به شناسایی فروشندگان سلاح ومهمات وکانون های خرید وفروش مجازی وحقیقی مبادرت ورزند ،چرا که راحتی خرید اسلحه ومهمات در استان ما از خرید یک عدد چیپس از بقالی محله راحت تر است .
همچنین در طرحی ضربتی وفراگیر تمامی دارندگان سلاح غیر مجاز شناسایی شوند و البته پشتبند و لازمه اثربخشی این طرح تشدید قوانین بازدارنده و مجازات ها وتجدید نظر در قوانین موجود است ،چراکه به هراندازه که جرم نگهداری سلاح ومهمات سخت باشد به همان اندازه رغبت برای نگهداری آن نیز پایین تر خواهد آمد .