به گزارش گفتمان زاگرس به نقل ازایرنا:تداوم اپیدمی کرونا و قرار داشتن کادر سلامت در صف اول مقابله با این ویروس با گذر زمان کادر پزشکی و پرستاری را با چالش جدی فرسودگی شغلی مواجه کرده است.
با توجه به نقش ویژه کار در زندگی افراد بنابراین داشتن محیط کار سالم و ایمن حق همه افراد است با این توصیف که این محیط علاوه بر تأمین سلامت جسمانی، سلامت روانی کارکنـان را هم فراهم کند.
بهداشت روانی در محیط کار یعنی مقاومت در مقابل پیدایش مشکلات روانی و اختلالات رفتاری در کارکنان سازمان و سالم سازی فضای روانی کار به طوریکه هیچ یک از کارکنان مجموعه به دلیل عوامل موجود در آن دچار اختلال روانی نشوند و از اینکه در آن مجموعه مشغول به فعالیت هستند، احساس رضایت کنند و علاقه‌مند به ادامه کار در این حرفه باشند.
یکی از موضوعات مرتبط با روانشناسی سلامت در محیط کار، فرسودگی شغلی است، بدیهی است که تفاوت های فردی افراد در میزان این فرسودگی تاثیر دارد، به طوری که افراد شاغل حتی در شرایط کاری یکسان به یک میزان از عوارض روانی – اجتمـاعی شغل خود آسیب نمی‌بینند.
فرسودگی شغلی بـه طـور مستقیم بر سلامت روان کارکنان تأثیر دارد بنابراین پیشگیری از پیدایش مشکلات روانی به ویژه فرسودگی شغلی در کارکنان و سالم سازی فضای روانی محل کار، در سلامت افراد در محیط کار بسیار اهمیت دارد.
محیط کار سالم به معنی حضور کارکنان و مدیران به طور فعال و کنار هم در یک محیط کار آرام و امن برای سلامت روان است که امنیت جسمی، ذهنی و رفاه مالی همه افراد در آن تأمین شود.
امروزه اسـترس شغلی یکی از علل مهم فشار و استرس در زندگی روزمره افراد به شمار می‌رود، به طوری که فشار روانی بخش جدایی ناپذیر از زندگی حرفه‌ای را تشکیل می‌دهد.
فشـار روانی ناشی از شغل، باعث بروز نارضایتی فرد شـاغل و به نوبـه خـود، باعـث تـأثیرات منفـی بسـزایی در سـایر زمینه های زندگی، اعم از اجتماعی و فردی و خـانوادگی شده و در نهایت فرسودگی شغلی به دنبال خواهد داشت.
فرسودگی شغلی فرد را گوشه‌گیر و بی انگیزه کرده و با علائمی چون پرخاشگری و عصـبانیت، ناامیـدی، دلسـردی، غیبت از کار و کـاهش احسـاس مسـوولیت بروز می‌کند
به عقیده کارشناسان فرسودگی شغلی به تدریج غیر قابل تحمل شده و فرد را گوشه‌گیر و بی انگیزه کرده و با علائمی چون پرخاشگری و عصـبانیت، ناامیـدی، دلسـردی، غیبت از کار و کـاهش احسـاس مسـوولیت بروز می‌کند.
آنان معتقدند در صورتی که اگر فرد انگیزه کافی برای ارائه خدمت در شغل خود داشته باشد، خود را مکلف و موظف به انجام وظایف دانسته و نسبت به شغل و محل کار خود متعهد است.
مدیریت سلامت روانی، اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اظهار داشت: گرچه در بحران‌ها و در هنگام وقوع بلایا و حوادث، سلامت افراد در همه ابعاد از جمله سلامت روان آنان تهدید شده و در معرض خطر قرار می‌گیرد، اما برخی مشاغل بیشتر متاثر می‌شوند.
دکتر مهتا سنگستانی افزود: شرایط کنونی جامعه به دلیل همه‌گیری ویروس کرونا نیز از این قاعده مستثنی نیست و افرادی که در سیستم بهداشتی درمانی خدمت می‌کنند در این شرایط بیش از همه در معرض خطر هستند.
وی ادامه داد: چرا که علاوه بر استرس ناشی از ابتلا به بیماری که این افراد را بیش از سایرین تهدید می‌کند، دوری از خانواده، نوبت های کاری متوالی، محدودیت استفاده از مرخصی، مواجهه مکرر با فوت بیماران و ناراحتی ناشی از آن موجب فرسودگی شغلی آنها می شود.
به گفته مدیر سلامت روانی، اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان، مواجهه پزشکان و پرستاران با برخوردهای پرخاشگرانه همراهان بیمار نیز از دیگر علل خستگی و فرسودگی شغلی این قشر محسوب می‌شود بنابراین توجه به سلامت روان این قشر از جامعه ضرورت ویژه‌ای دارد.
به عقیده دکتر سنگستانی، غربالگری و ارزیابی وضعیت سلامت روانی کارکنان و اندیشیدن تمهیداتی برای موارد غربال مثبت، تغییر شرایط کاری به صورت دوره‌ای، تامین شرایط بهره‌مندی از مرخصی و قدردانی از عملکرد آنها بهترین راهکارها برای بهبود وضعیت جسمی و روانی کارکنان درگیر با بحران کرونا است.
مواجهه پزشکان و پرستاران با برخوردهای پرخاشگرانه همراهان بیمار از علل خستگی و فرسودگی شغلی این قشر محسوب می‌شود.
وی تاکید کرد: پرهیز از برچسب زدن یعنی بیان مطالبی مبنی بر انتقال بیماری از این افراد به دیگران و انگ زدایی از کارکنان بهداشت و درمان نیز در بهبود وضعیت جسمی و روانی کارکنان درمانی درگیر با ویروس کرونا موثر است.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان به بیان دیگر عوامل موثر در به خطر افتادن سلامت روان افراد در محیط کار نیز اشاره کرد و آنها را شامل عوامل فیزیکی محیط کار مانند میزان روشنایی، آلودگی صوتی، محیط‌های بسیار گرم یا سرد و رنگ آمیزی‌های نامناسب، عوامل اجتماعی مانند نوع ارتباطات موجود در محیط کار، نفوذ و اعمال قدرت مدیر یا سایرین، شیوه ارتباطی و شخصیت کارکنان، ساعات کاری روزانه مانند نوبت‌های کاری متوالی در شبانه‌روز دانست.
سنگستانی اضافه کرد: استرس‌های شغلی و مواجهه با عوامل خطر شغلی مانند فشارکاری، تماس با مواد شیمیایی پرخطر، تماس با بیماران پرخطر، تبعیض، نقض حقوق افراد و برچسب زنی در محیط کار، نداشتن امنیت شغلی و ترس از دست دادن شغل، نداشتن ارتقای شغلی، مشارکت نکردن در کارهای تیمی و تمسخر یا قضاوت از سوی همکاران، می‌تواند آسیب جدی به سلامت روان فرد وارد کند.
وی تاکید کرد: برای ایجاد محیط کار سالم توجه به مشکلات سلامت روان در کارکنان ضروری بوده و در این راستا لازم است علائم و نشانه‌های اختلالات روانشناختی در افراد مانند پریشانی، اضطراب، گوشه‌گیری، غیبت مکرر از کار، نبود انگیزه و انرژی برای انجام وظایف محوله، پرخاشگری، سوء مصرف مواد، شناسایی شده و برای رفع آن به فرد کمک شود.
مدیر سلامت روانی، اجتماعی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان پشتیبانی و حمایت از نظرهای سازنده کارکنان، شناخت نقاط قوت آنها و اعطای پاداش به کارکنان را در ایجاد انگیزه کاری بسیار موثر دانست.
سنگستانی گفت: توجه به نیازهای کارکنان به ویژه درک نیازهای مادی و معنوی افراد و حمایت از آنان در این زمینه‌ها، اصلاح و بهبود فرایندهای کاری یعنی کم کردن کارهای اضافه و جلوگیری از دوباره کاری برای پیشگیری از فرسودگی شغلی و حفظ سلامت روان ضروری است.
وی با تاکید بر ضرورت رعایت مساوات در محیط کار افزود: تبعیض، نقض حقوق دیگران و برچسب‌زنی در هر محیطی مانعی جدی برای داشتن سلامت روانی مناسب است. محیط کار نیز از این قاعده مستثنی نیست.
انگ و نپذیرفتن کادر سلامت فعال در بخش کرونایی
نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران که چندی پیش برای بازدید از مراکز بهداشتی و درمانی به همدان سفر کرده بود در این باره گفت: ۲ مشکل عمده که می توان درباره کارکنان بهداشتی مطرح کرد این است که با گذشت حدود ۶ ماه از اپیدمی این بیماری، کار طاقت فرسا پرسنل باعث فرسودگی آنها شده که باید برای این موضوع چاره ای اندیشید.
کریستوف هملمن اضافه کرد: علاوه بر خدمات روانی که برای کارکنان بهداشتی می توان در نظر گرفت باید بیمارستان‌های جایگزین ویژه بیماران کرونایی و کادر درمانی جدید در نظر گرفت تا نیروهای جدید با توان بالا به درمان بیماران بپردازند.
وی ادامه داد: این راه حل نه تنها کمک حال پرسنل بهداشتی است بلکه ظرفیت بیمارستان‌ها برای مقابله با بیماری را بیشتر می کند به ویژه با توجه به در پیش بودن فصل سرد سال آماده بودن بیشتر بیمارستان‌ها امکان خدمات دهی بیشتر و بهتر را فراهم می‌کند.
نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران از دیگر راه های کاهش و رفع خستگی پرسنل بیمارستانی را جایگزین کردن نیروهای فعال در دیگر بخش‌ها به جای آنان عنوان کرد و گفت: افرادی که مستقیم با کرونا در ارتباط هستند باید استراحت هم داشته باشند.
هملمن بیان کرد: از دیگر مشکلات، انگ و عدم پذیرش اجتماعی پزشکان فعال در بخش های کرونایی در جامعه است بنابراین از رسانه‌ها و خبرنگاران انتظار می رود در این باره پیشگام شده و به این تبعیض پایان ببخشند.
کادر درمانی پس از خدمت در بخش کرونایی به خانواده و جمع اقوام بازگشته اما آنها با وی همانند یک بیمار کرونایی برخورد کرده و به علت هراس از ابتلا به این بیماری از او دور می‌شوند.
وی توضیح داد: یک پزشک و کادر درمانی پس از مدت طولانی خدمت در بخش کرونایی به خانواده و جمع اقوام بازگشته اما آنها با وی همانند یک بیمار کرونایی برخورد کرده و به علت هراس از ابتلا به این بیماری از او دور می‌شوند.
نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران ادامه داد: وظیفه رسانه ها این است که با حمایت، عشق، محبت، مهربانی، برقراری رابطه دوستانه با جامعه پزشکی، بار روانی این بی مهری را از دوش آنها کم کنند و این موضوع که کادر پزشکی از وسایل حفاظت فردی استفاده کرده و می توان به راحتی و بدون بروز مشکلی با آنها ارتباط برقرار کرد را اطلاع رسانی کنیم.
هملمن تاکید کرد: وقتی از کارکنان بهداشتی به عنوان قهرمانان مبارزه با بیماری کرونا یاد می شود این تعریف تنها نباید در زبان و روی کاغذ باشد بلکه در عمل باید این را ثابت کرد و به گونه ای نباشد وقتی کادر درمانی از بیمارستان خارج می شوند همه از او بترسند.
مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا استان همدان نیز اظهار داشت: در زمینه ارتقای روحیه همکاران ، تیم روانشناسی و روانپزشکی متشکل از داوطلبان روانشناس و روانپزشک تشکیل شده است.
حسن بهرامی افزود: اعضای این تیم به افرادی که دچار افسردگی شدند مراجعه می‌کنند یا زمینه به گونه ای فراهم شده که افراد نیز می توانند برای دریافت مشاوره های لازم به این تیم رجوع کنند.
وی با بیان اینکه اعضای این تیم کادر سلامت و همکارانی را که دچار مشکلی شده باشند را از نظر علمی و پزشکی پوشش می‌دهند گفت: حمایت‌های مالی هر چند اندک از افرادی که با بیماران کرونایی در ارتباط هستند صورت گرفته است.
مدیر درمان دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا استان همدان افزود: تلاش دانشگاه علوم پزشکی ابن سینا همدان در شتاب بخشیدن به روند پرداخت کارانه کادر پزشکی و پرداخت پاداش از جمله حمایت های مالی صورت گرفته فعالان در این حوزه است.
بهرامی بیان کرد: نسبت به پرسنلی که به علت خدمت رسانی در بخش کرونایی به این بیماری مبتلا شدند نیز بی تفاوت نبوده و اقدام به سرکشی، دیدار و دلجویی از آنها شده است.
سخنگوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گفت: تاکنون۳۵۰ هزار و ۲۷۹ نفر در کشور به طور قطعی به ویروس کرونا مبتلا شده‌اند و با فوت ۱۵۳ نفر در ۲۴ ساعت گذشته، شمار جانباختگان این بیماری به ۲۰ هزار و ۱۲۵ نفر رسید.
سیما سادات لاری روز چهارشنبه درباره آخرین آمار مبتلایان قطعی به ویروس کرونا در کشور و موارد فوت ناشی از این ویروس افزود: در ۲۴ ساعت گذشته تا ظهر امروز (۲۹ مرداد ۱۳۹۹) و بر اساس معیارهای قطعی تشخیصی، دو هزار و ۴۴۴ بیمار جدید مبتلا به کووید۱۹ در کشور شناسایی شد که هزار و ۱۳۲ مورد بستری شدند. با این حساب، مجموع بیماران کووید۱۹ در کشور به ۳۵۰ هزار و ۲۷۹ رسید