یک شهروند بیروت: صدایی از بیرون شنیده شد، جیغ زدم و به عقب پریدم. برای دقایقی فکر کردم که باید فرار کنم. به گفته پزشکان آنها نشانه‌های آسیب ناشی از انفجار به صورت کابوس شبانه، یادآوری، گریه، اضطراب، عصبانیت و خستگی خود را نشان می‌دهد.
۲ هفته پس از انفجار بزرگ بیروت در لبنان که باعث کشته شدن ۱۸۱ نفر و تخریب بسیاری از محلات در نزدیکی بندر این شهر شد، برخی از مردم هنوز با ترس و وحشت زندگی می‌کنند و با کمترین صدا بر خود می‌لرزند.
رویترز در گزارشی به نام “بحران سلامت روان پس از انفجار بیروت: یادآوری، خستگی و کابوس‌ها” در مورد سلامت روح و روان آسیب‌دیدگان از انفجار بیروت می‌نویسد.
“ساندرا ابینادر” ۱۸ ساله یکی از ساکنان بیروت است که با کمترین صدایی از جا می‌پرد.
“لوردس فخری” ۲۴ ساله در حال ژست در برابر دوربین در خانه آسیب دیده‌اش در انفجار بیروت – لبنان/ عکس: رویترز
او در این باره گفت: روز گذشته در حال باز کردن در یک بطری بودم. صدایی از بیرون شنیده شد، جیغ زدم و به عقب پریدم. برای دقایقی فکر کردم که باید فرار کنم.
این دختر ۱۸ ساله علی‌رغم شناختی که از بزرگی این مصیبت دارد، به گرفتن کمکهای حرفه‌ای علاقه‌ای ندارد. او قاطعانه و بدون شکایت از سختی‌ها، می‌گوید: ما عادت داریم به تنهایی با مشکلات خود مقابله کنیم.
نگرش وی در لبنان با سابقه جنگ‌های گذشته، درگیری‌های فرقه‌ای و شرمندگی از درمان‌های مرتبط به سلامت روان مرسوم است.
انفجار بیروت پس از ماه‌ها بحران شدید اقتصادی و شیوع بیماری همه‌گیر ویروس کرونا، لبنان را آسیب‌پذیرتر کرده است.
اینک پزشکان در باره وضعیت اضطراری بهداشت روان در سطح ملی هشدار می‌دهند. به گفته آنها نشانه‌های آسیب ناشی از انفجار به صورت کابوس شبانه، یادآوری، گریه، اضطراب، عصبانیت و خستگی خود را نشان می‌دهد.
کودکان بیروت در کلاس‌های خلاقیت که توسط گروه‌های داوطلب برای حمایت روحی و روانی پس از انفجار بیروت برگزار شده، شرکت می‌کنند/ عکس: رویترز
روانشناسان می‌گویند این جریان با نمایش مداوم تصاویر ناشی از انفجار و پیامدهای خونینِ پس از آن در تلویزیون ملی و رسانه‌های اجتماعی بدتر می‌شود.
“جد دائو” داوطلب سازمان مردم نهاد “آغوش” به عنوان یک (NGO) سلامتِ روان در لبنان در این باره می‌گوید: هر بار که می‌گوییم در لبنان هیچ‌چیزی از وضع موجود بدتر نمی‌شود، اتفاقی وحشتناک رخ می‌دهد.
او که از کلینیک به صورت تلفنی مشاوره می‌دهد؛ می‌گوید: تعداد زیادی از مردم نسبت به وضعیت موجود در لبنان ناامیدند.
انفجار نقطه مهمی بود. سازمان مشاوره آغوش در هر ماه حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ تماس از سوی مردم دارند. این تماس‌ها پس از انفجار بیشتر شده و اکثر مراجعان از ترس‌ها و ناامنی روانی خود پس از حادثه بیروت صحبت می‌کنند. گروهی از مشاوران این موسسه با احداث ایستگاه‌هایی در محلات نزدیک به انفجار داوطلبان خود را برای حمایت روحی و روانی به مردم نزدیک‌تر و ملاقات‌های خانگی را آغاز کرده‌اند.
بسیاری از متخصصان بهداشت روان در پی انفجار بسیج شده‌اند تا خدمات خود را ارائه دهند. آنها در پست‌های خود در شبکه‌های اجتماعی مطالبی مرتبط با سلامت روان در این شرایط را منتشر می‌کنند. برخی نیز در تلاشند تا شخصا با اثرات چنین حادثه‌ای مقابله کنند.
کودکان بیروت در حال بازی در خارج از چادر “یونیسف”- این ایستگاه‌ها برای حمایت روحی و روانی از آنها پس از انفجار بیروت احداث شده است / عکس: رویترز
“ورده بو داهر” روانشناس در این باره گفت: پس از انفجار صحبت روانشناسانه‌ای نداشتم. ما در حال حاضر آماده چنین گفتوگوهایی نیستیم. وی افزود: برای چنین گفتوگوهایی نیاز به درمان خود دارم و این موضوع زمان لازم دارد.
او گفت: آسیب ناشی از انفجار همگان را تحت تاثیر قرار داده و تیم‌های مشاوره قبل از کمک به دیگران، باید زخم‌های روحی خود را درمان کنند.
در حالیکه “ساندرا” دختر لبنانی ۱۸ ساله اصرار دارد که از زمان وقوع انفجار تا کنون یک بار هم گریه نکرده، دختر عمویش مرتب به انفجاری فکر می‌کند که ۶ هزار نفر را زخمی کرده و نمی‌تواند جلوی بند آمدن اشک‌هایش را بگیرد. انفجاری که موج و لرزش‌های آن ۱۶۰ کیلومتر آن طرف‌تر در قبرس احساس شده است.
زمانی که انفجار رخ داد، “لوردس فخری” از ترس کشته شدن خانواده‌اش از سوپر مارکتی که در آن کار می‌کرد تا خانه‌اش در منطقه “کارانتینا” در نزدیکی بندر بیروت را دوید.
او می‌گوید: همه جا پر از آوار بود. می‌توانستم خانواده‌ام را دراز کشیده در کنار هم و زیر آوار خانه‌مان تصور کنم.
والدین و خواهر و برادر لوردس زنده مانده‌اند اما احساس ترس همچنان با او باقی است.
“ساندرا ابینادر” ۱۸ ساله در بالکن خانه آسیب دیده‌اش پس از انفجار بیروت در لبنان/ عکس: رویترز
برای لبنانی‌های مسن‌تر انفجار یادآور جنگ‌های داخلی ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ و جنگ با اسرائیل در سال ۲۰۰۶ است.
“اولا کودور” روانشناس ۲۵ ساله کودک در این باره گفت: بسیاری از افراد بزرگسال هرگز به درمان آسیب‌های خود نپرداخته‌اند و نمی‌دانند چگونه پس از انفجار به کودکان خود کمک کنند.
کودور می‌گوید: آنها مرتب به فرزندان خود می‌گویند، اتفاقی نیفتاده و این موضوع یک بازی بوده است. کودکان حق دارند حقیقت را بدانند. جزئیات مهم نیستند. اما لازم است آنها بدانند چه اتفاقی افتاده تا با توجه به آن شرایط پردازش کنند و آن طور که لازم است غصه بخورند.
کارشناسان می‌گویند آسیب‌های جدی از یک بحران چند هفته پس از خود اتفاق آشکار می‌شود، زیرا مردم از زیر فشار “استرس حاد” خارج می‌شوند. براساس یک نظرسنجی از سوی یونیسف (صندوق کودکان سازمان ملل متحد) بیش از نیمی از کودکان ساکن بیروت در حال نمایش آسیب‌های روحی ناشی از انفجار بیروت هستند.