بحران آب و صرفه جویی بهینه

گفتمان، طاهر جمشیدزاده: بسیاری از دانشمندان علم زمین شناسی جهان بر این باور هستند که ششمین انقراض جمعی بر عکس پنجمین انقراض گروهی که۶۵میلیون سال پیش اتفاق افتاد و باعث از بین رفتن و انقراض حدود۷۶درصد گونه های ساکن خشکی از جمله بزرگترین خزندگان زمین«دایناسورها» شد؛ در عصر حاضر و بوسیله انسان به دلیل عدم یادگیری صحیح و رفتار درست در استفاده غلط از منابع در دسترس او  در حال رخ دادن و بوقوع پیوستن است.

انسانی که هنوز قرن های متمادی است که از آن هنگام که نخستین بار در دوران سنوزوئیک زمین شناسی میلیون ها سال پس از انقراض کلی دایناسورها  پا بر سیاره آبی مادر گذاشت همانند همتای نئاندرتال غارنشین خود که حالا پنت هاوس نشین و مازارتی سوار شده است مدام در حال تخریب و ویرانی محیط زیست پیرامون خویش است و یاد نگرفته است رفتارهای نادرست خود را با تمرین و تکرار مستمر اصلاح و جبران کند؛ دانشمندان در انقراض جدید عواملی مانند بحران جدی آب قاره های زمین، تغییرات آب و هوایی، تغییرات اقلیمی، پدیده ال نینو، گازهای گلخانه ای و … دخیل می دانند.

در سال اول دبیرستان در درس شیمی به ما یاد داده شد که آب که از آن به عنوان مایع حیات زندگی بشر یاد می شود و همه چیز بشر تحت شعاع آن واقع شده است از دو مولکول هیدروژن و یک مولکول اکسیژن تشکیل شده است؛ هیدروژن و اکسیژنی که در جدول تناوبی عناصر شیمیایی مندلیف در همان ستون بالا و در صدر رنکینگ جا خوش کرده اند؛ عباس کاظمی معلم شیمی کلاس ما خوب به یاد دارم که یکبار از ما جهت ارزیابی درس شیمی امتحان گرفت و در یکی از سوألات از دانش آموزان کلاس دبیرستان رازی  خواسته بود که به جای آب و گاز کربنیک معادل شیمیایی آن را بنویسند؛ که یکی از دانش آموزان به جای فرمول گاز کربینک؛ فرمول نوشابه را نوشته بود که با صدای خنده او کلاس می رفت که منفجر شود و رو به تخته در سال های میانی دهه ۷۰شمسی گفت که تقصیر از شما و این همکلاسی شما نیست؛ فرمول نوشابه که در انحصار ینگه دنیاست و آب که در آینده با بحران جدی مواجه خواهد شد حالا که۳۰سال از آن قصه می گذرد به صحبت های دوراندیشانه معلم شیمی پی می برم که واقعا با بحران آب در کشور روبه رو هستیم.

ایران با مشکلات جدی آب در مقیاس محلی و ملی مواجه است، مثل افزایش تقاضای آب و کمبود آن، کاهش سطح آب های زیرزمینی، پایین آمدن کیفیت آب و افزایش فقدان اکوسیستم ها که اگر زودتر راهکارهای اساسی با دعوت از نخبگان، شرکت های دانش بنیان، اساتید دانشگاه حوزه آب، زمین شناسان و جامعه شناسان بوسیله دولت صورت نگیرد و این مصائب و مشکلات مرتفع و حل نشود، ممکن است در سال های آینده فجایع زیاد و جبران ناپذیری به بار آید.‌

یکی از راه حل های ساده و دم دستی مشکل کم آبی صرفه جویی بهینه در مصرف آب است، با توجه به استانداردهای بهداشتی مصرف آب به شیوه تصاعدی رو به افزایش است؛ ایران هم در قسمت خشک سیاره آبی واقع شده است که نزدیک به۷۰درصد آن در مناطق خشک و نیمه خشک واقع شده است، در حال حاضر ایران یکی از مناطقی است که دچار بحران کم آبی است.

پیش بینی می شود که کل سرانه آب تجدیدپذیر  سالانه کشور تا پایان سال۲۰۲۲ به حدود۹۰۰متر مکعب برسد که این مقدار در سطح جهانی برابر با ۱۰۰۰متر مکعب است که راهکار درست و بهینه این است که نمک زدایی آب از دریا در دستور کار برنامه مدون و راهبردی و تهیه اطلس جامع منابع  آبی کشور مسوولان وزارت کشور، نیرو و جهاد کشاورزی قرار گیرد به این دلیل که ایران به آب های دریای خزر، خلیج فارس و دریای عمان اشراف و دسترسی دارد و این قضیه این جا پر رنگ تر از گذشته خودنمایی می کند که ایران دچار بحران آب اساسی است و به طور کلی ریزش نزولات جوی و باران در ایران کم است و بهترین راه هدر رفت آب صرفه جویی در بخش خانگی و کشاورزی است.

بر اساس گزارش وزارت نیرو در سال۱۳۸۸ سالانه۴/۸ میلیارد متر مکعب اضافه برداشت از منابع آب زیرزمینی در سطح کشور وجود دارد؛ دوم فروردین(۲۲مارس)هر سال روز جهانی آب به منظور تحرک بخشیدن به عزم و اراده ملت ها در حل بحران مدیریت آب است در۵۰ سال گذشته ۳۷ مورد خشونت بین کشورها بر سر آب گزارش شده است که همه آن ها بجز ۷ مورد به خاورمیانه مربوط می شود و بر همین اساس گفته می شود جنگ آینده جهان، جنگ آب است؛ طبق اعلام نظر فائو«FAO» و سازمان ملل متحد کمبود آب مشکل حاد در سراسر خاورمیانه است و پیش بینی می شود تا سال۲۰۵۰ میلادی سرانه آب هر نفر به کمتر از هزار متر مکعب برسد.