سلامی دوباره به برجام

گفتمان، امین جمشید زاده: هر چند اطلاعات در دنیای پست مدرن امروز که به عصر انفجار اطلاعات و نانو تکنولوژی شهره گشته است خرد خرد به حواس آدمی می رسد؛ دیپلمات ها نیز مثل ما در سپهر سیاست جهان را به صورت تکه های جدا از هم ادراک نمی کنند، بلکه با جهانی پر از اشیاء، سوأل، ابهام، چالش و صورت مسأله در مواجهه با همتایان خویش در دنیای سیاست رو به رو هستند؛ تنها در شرایط غیر معمول یا در حین طراحی و نقاشی است که از وجود اجزاء و ویژگی های جدا از هم محرک ها آگاه می شویم و گرنه بیشتر اوقات اشیاء را سه بعدی می بینیم و صداها را در قالب کلمات و موسیقی می شنویم.

اینکه با تیترهای مختلف در جراید و مدیوم رسانه می بینیم و می شنویم ناشی از ذهنیت ما از تلاش و کارایی نتیجه بخش دیپلمات های نستوه و دیپلماسی متوازن، قوی و تسلیم ناپذیر ماست و در واقع فرآیندهای بازشناسی تصاعدی مذاکرات را تنها در حین مذاکرات، درون داده ها رد و بدل شده و فرآیندهای نزولی که مذاکرات را کشدار و بطئی و فرسایشی می کند را اطلاعات، خواسته ها و انتظارات طرفین به راه می اندازد. فرآیندهای نزولی علت اصلی تأثیرات زمینه بر ادراک است که بر فضای مذاکرات و زمان بر شدن آن سایه انداخته بود زیرا زمینه، انتظاری فرابرجامی و ادراکی ایجاد می کند و با تحقق این انتظار به اطلاعات کمتری برای احیای برجام و حصول توافق نیاز خواهد بود.

توجه انتخابی فرایندی است که از طریق آن بسیاری از اصول بنیادی را برای پردازش بعدی انتخاب و موارد دست و پا گیر را نادیده می گیریم ابزار اصلی توجه در دیپلماسی، قدرت رایزنی بالا و دکترین قوی با یک برنامه جامع و دیسیپلین هدفمند بر اساس استراتژی اتخاذ شده است. بیشترین امتیازات به دست آمده در حساس ترین و لحظات آخر صحنه مذاکره صورت می گیرد که در اینجا زبان بدن دیپلماتیک نقش ویژه ای بازی می کند که این مسأله را بوضوح در دیدارهای دو‌ جانبه علی باقری معاون دستگاه دیپلماسی با معاون رئیس اتحادیه اروپا مورا می توان به عینه مشاهده کرد. معمولا در این دیدارها می توان با استفاده از نشانه هایی از قبیل قدرت چانه زنی موفق، جهت صدا و ویژگی های صدای گوینده به طور انتخابی گوش داد.

توانایی رایزنی در سطوح عالی شبیه همین مذاکرات برجامی در وین اتریش از طریق توانایی توجه انتخابی که بوسیله دیپلمات های با تجربه و پرتلاش ما صورت گرفته و می گیرد هم تابع فرایندهایی در مراحل اولیه ی بازشناسی اصول مذاکره است و هم فرایندهایی که تنها پس از فهم معنای پیام طرفین مذاکره کننده رخ می دهند.
حالا تمام نگاه ها در ایران و آمریکا به دو رئیس جمهور رئیسی و بایدن است که در خصوص احیای برجام چه تصمیمی اتخاذ خواهند کرد؛ تجربه در سپهر سیاست همواره نشان داده است که رؤسای جمهور فارغ از هجمه فشارهای داخلی و خارجی فراتر از ذهنیات جامعه اقدام کرده و تصمیم نهایی را اتخاذ می کنند؛ اکنون که توپ در زمین آمریکایی ها است آن ها دیگر نمی خواهند تجربه تلخ کودتای۲۸مرداد۱۳۳۲هجری خورشیدی که بانی و مسبب اصلی اش آن ها بودند و دولت قانونی محمد مصدق را ساقط کردند باز دوباره بوسیله این پیشگویی کارل مارکس محقق شود که تاریخ دو بار تکرار می شود یک بار به صورت تراژدی و دیگر بار به صورت طنز؛و آن ها سخت مصر هستند که این توافق حاصل شود تا از آن اتهام بزرگ که چون لکه سیاهی بر شانه راست آن ها که بوسیله رییس جمهور پیشین ایالات متحده آمریکا دونالد ترامپ جمهوری خواه در۱۸ اردیبهشت۱۳۹۷ با خروج افراطی و یکجانبه خارج شد و به تازگی پایFBA را به ظن نقض قانون جاسوسی و تجسس از منزل او در مارالاگو و بیرون کشیدن اسناد محرمانه«۱۱سند و مدرک محرمانه در این عملیات کشف و ضبط شده است؛

بخشی از این اسناد در طیف اطلاعات مجزای حساس طبقه بندی شده اند داده هایی که می تواند منافع ملی ایالات متحده را در خطر قرار دهد.» برای جامعه آمریکا و جهانیان باز کرده اند و یک رسوایی دیگر از او رو کرده اند یک تروریسم تمام عیار اقتصادی را بر ملت نیک اندیش و آزاده و دولت پای کار ایران تحمیل و غالب کرد خلاص شوند.
آن طور که از شواهد امر پیداست و وزیر خارجه به رسانه ها گفته بود که تا۱۲ بامداد۲۴مرداد آخرین جمع بندی خود را به به صورت مکتوب به هماهنگ کننده اتحادیه اروپا ارائه خواهند داد نشان از حصول توافق در روزهای آینده است؛ حسین امیرعبداللهیان تصریح کرده است اگر آمریکا انعطاف نشان دهد در روزهای آینده به نقطه توافق می رسیم؛ آن ها از پلان بی صحبت می کنند ولی ما هم پلان بی خود را داریم وزیر خارجه به سیاست همسایگی دولت سیزدهم هم گریزی زده است که در نگاه به آسیا با پایبندی به استقلال سیاسی و متعهد بودن به سیاست نه شرقی نه غربی و هیچ وقت کسی بنا ندارد و از خط قرمز و استقلال سیاسی کشور عبور کند و به هیچ وقت سیاست خارجی خود را به هیچ بلوکی گره نخواهیم زد.

نه سیاست خارجی را به غرب و نه به شرق نه به روسیه، چین، فرانسه و انگلیس بلکه سیاست خارجی را به منافع ملی گره می زنیم؛ منافع ملی در هرجای جهان باشد دنبال می کنیم ولی به نگاه های متعارضی که در داخل کشور در خصوص نوع تعامل و رویکرد کشور در حوزه دیپلماسی وجود دارد احترام می گذاریم و به صراحت تعامل را در چارچوب سیاست خارجی متوازن می دانیم.

حال در کالبد جامعه هم خبرهای تازه ای در حال تبلور و فوران است و دو عامل( فرسایشی شدن و بطئی شدن مذاکرات و شایعات ضد و‌‌ نقیض در این راستا و عامل دوم به ذهنیت مردم درباره برجام بازگشت می خورد که حملات مخالفان داخلی و خارجی برجام در خلال سالیان اخیر و ناکارآمدی و مشکلات اقتصادی باعث گردیده که به مرور بخشی از مردم احساس کنند که احیای برجام نیز شاید گرهی از مشکلاتشان باز نکند و همین موضوع هم باعث شده که نسبت به سالیان گذشته، بویژه سال۹۴ و زمان مذاکرات برجام؛ حساسیت و توجه به مراتب کمتری به این موضوع داشته باشند.) که در هفته گذشته باعث انفعال و بی تفاوتی مردم و‌ کاربران فضای مجازی شده بود ناگهان در چند روز اخیر دوباره احساس رغبت، امیدواری دو چندان و شور و شوق خاصی در میان جامعه و کاربران فضای مجازی برای حصول توافق و به نتیجه رسیدن نهایی مذاکرات و احیای برجام دیده شود تا در نهایت ببینند که سرانجام کار چه خواهد شد و آیا به قول محمد مهاجری دولت سیزدهم و رئیس جمهور در دقیقه۹۰ فرصت گل زنی طلایی را به سامان خواهد رساند و توپ مهاجمان دستگاه دیپلماسی را به تور احیای برجام در سرسرای هتل کوبورگ اتریش خواهد چسباند.

مخلص کلام آنچه از شواهد امر پیداست زمانی می توان از احیای برجام خوشحال شد و طعم شیرین انگبین آن را چشید که توافق حاصل شده باشد؛ در پایان باید دل قوی داشت که سحر حصول توافق و احیای برجام نزدیک است با وامی از شعر فروغ فرخزاد شاعر شهیر معاصر که نیکو سروده است باید ندا در داد که:« به برجام سلامی دوباره خواهم داد/ می آیم می آیم می آیم/ با توافقم تا به اقتصاد جانی تازه بخشم/ تا با تفاهم زیستنی دیگر بیاغازم/ با کوله باری از تجربه دیپلماتیک آن سوی دیوارهای هتل کوبورگ/ می آیم می آیم می آیم/ و جامعه پر از عطر خوش توافق می شود/ و من در آستانه به آن ها که دوست می دارند/ و به کیهان هم که تا دقیقه۹۰ مخالف سرسخت من بود/سلامی دوباره خواهم داد.