به گزارش گفتمان: گزارشات مردمی حاکی از آن است که در سال های اخیر در پی کاهش بارندگی ها، بسیاری از چاه ها، چشمه ها و حتی سرچشمه های کردستان با کم آبی و حتی خشک شدن مواجه شده اند، زنگ خطری که در خیلی از مناطق شنیده می شود و چشم ها را به بارش امسال معطوف کرده است.
طبق اعلام سازمان هواشناسی کشور و به نقل از وب سایت این سازمان، بارش ها برای فصل پاییز روند کاهشی داشته و در فصل زمستان به حالت نرمال باز می گردد، پیش بینی هایی که طبق این گزارش ها برای غرب کشور و همسایگان زاگرس، بیشتر قرار است اتفاق بیافتد.
معاون توسعه و پیش بینی اداره هواشناسی استان کردستان در گفت و گو با ایسنا در مورد کاهش بارندگی سال گذشته نسبت به دوره بلند مدت می گوید: میزان بارش ها در سال زراعی گذشته(۱۴۰۱-۱۴۰۰) نسبت به سال زراعی(۱۴۰۰-۱۳۹۹)، افزایشی بوده اما نسبت به دوره بلند مدت روند کاهشی ۲۴ درصد را نشان می دهد.
پناهی از میزان میانگین وزنی ۳۵۲ میلی متری بارش سال زراعی گذشته در ایستگاه های مختلف استان گفت و اعلام کرد: سروآباد با ۵۶۰ میلی متر و قروه با ۲۰۵ میلی متر به ترتیب بیشترین و کمترین سهم بارش ها را داشته اند.
اما به گفته وی این میزان تنها نسبت به دوره مشابه خود در سال زراعی قبل افزایش داشته و نسبت به دوره بلند مدت ۲۵ تا ۳۰ ساله، دچار کاهش بوده است.
طبق آمارها در سطح استان در سال زراعی گذشته روند افزایش بارش ها را در بیشتر نقاط در مقایسه با پیش تر داشته ایم.
اما امسال چگونه خواهد بود؟ پیش بینی های فصلی از کاهش بارندگی ها خبر می دهد؛ معاون توسعه و پیش بینی اداره هواشناسی استان کردستان می گوید: پیش بینی بلند از صحت کمتری نسبت به پیش بینی کوتاه مدت برخوردار بوده و باید به طور مستمر اطلاعات به روز رسانی شود.
به گفته این مقام مسئول خروجی پیش بینی های فصلی بیانگر بارش کمتر از نرمال تا اول دی ماه بوده و نباید به میزان بارندگی ها خوش بین بود.
وی با اشاره به پیش بینی های این اداره برای پاییز و زمستان سال جاری گفت: از نیمه دوم آبان تا نیمه اول آذر میزان بارش ها کمتر از حد نرمال، نیمه دوم آذر تا نیمه اول دی نرمال با تمایل به کمتر از نرمال، نیمه دوم دی تا نیمه اول بهمن نرمال، نیمه دوم بهمن تا نیمه اول اسفند در محدوده نرمال و با تمایل به کمتر از نرمال خواهد بود.
وی همچنین اظهار داشت که وضعیت کم آبی در کشور نگران کننده است و حتی با میزان بارش های نرمال، کمبود ذخیره آب در سال های گذشته جبران نخواهد شد.
البته به گفته وی این برآوردها نسبی بوده و احتمال تغییر خواهد داشت، همان گونه که در زمستان ۱۴۰۰ با وجود پیش بینی دمای نرمال، بروز سرما و بارش سنگین برف در دی ماه، رکورد کمینه دما در طول دوره آماری در بعضی از ایستگاه های هواشناسی استان تغییر کرد.
این در حالی است که طبق اعلام این اداره کل امسال در استان شاهد روند افزایشی دما نسبت به میانگین بلندمدت دوره آماری از آبان تا اسفند خواهیم بود، چیزی که باز هم بارش ها و کمبود آب را تحت تاثیر خود قرار می دهد.
زمان مناسب بارش ها برای کشاورزان نیز مسئله مهم دیگری است.
پناهی زمان بارش موثر پاییزه ( پله ) را برای نقاط مختلف استان در دهه اول آبان ماه، بیان می کند و می گوید: سال گذشته در این مقطع بارش ها در زمان مناسب اتفاق افتاد به طوری که تاثیر مناسبی بر کشت های پاییزه کشاورزان داشت.
اما کمبود بارش نه تنها به چشمه ها و سرچشمه ها لطمه می زند، بلکه سبب کاهش سطح آب های زیر زمینی هم خواهد شد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان در پاسخ به سوالی در همین مورد می گوید: متأسفانه در سال گذشته به دلیل کاهش نزولات جوی و عدم تغذیه مناسب سفره های آب زیرزمینی و از سوی دیگر بهره برداری زودهنگام از این منابع، میزان افت تراز آب زیرزمینی و کسری مخازن آبرفتی استان به نسبت سنوات اخیر افزایش قابل توجهی نشان می دهد.
آریانژاد برداشت های بیش از توان تحمل در هر حوضه از آب های زیر زمینی را سبب خسارت های زیست محیطی دانست و افزود: در حوضه منابع آب نیز همین موضوع صادق است و برداشت های غیرمجاز، آسیب های جدی را متوجه این ذخایر ارزشمند نموده و مسائل زیست محیطی در پی آن نیز کاملا مشهود است.
وی در مورد تراز سطح آب های زیر زمینی هم گفت: متأسفانه افت تراز آب زیرزمینی در آبخوان های کردستان خصوصا در شرق استان همچون گذشته ملموس است و کاهش ۷۰۰ میلیون مترمکعبی را نشان می دهند.
کاهش هایی که شاید به زودی قابل جبران نباشد و اقداماتی در این زمینه ضروری و حتی حیاتی به نظر می رسد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان در مورد اقدامات این شرکت می گوید: اقدامات شرکت آب منطقه ای کردستان اساساً در راستای جلوگیری از کاهش افت و ایجاد تعادل فی مابین مصارف و منابع می باشد و در همین راستا و از سال های گذشته، طرح هایی اثربخش با عنوان علاج بخشی، احیاء و تعادل بخشی منابع آب انجام شده است و به تازگی هم طرح سازگاری با کم آبی در حال اجرا می باشد که در صورت اجرای صحیح این طرح، در بازه ی زمانی تعریف شده منجر به ایجاد تعادل بین منابع و مصارف خواهد شد. الگوی مصرف آب و انرژی باید تغییر کند چرا که مصرف آب در کشور ما دو برابر آمارهای جهانی است.
وی می گوید: در حال حاضر بیش از ۱۴۰۰۰ حلقه چاه مجاز در سطح استان دارای پروانه بهره برداری بوده و تعداد ۸۰۰۰ حلقه چاه غیرمجاز نیز وجود دارد.
مسئله ای که در این موقعیت کمبود منابع آبی، بررسی سریع و تصمیم گیری درست را می طلبد.
تغییر اقلیم یا صدمات زیست محیطی هم در پی کاهش بارندگی ها و کمبود منابع آبی مطرح می شود تا جایی که مجامع علمی، روند این تغییرها را مطرح می کنند.
منابع آبی در حال از دست رفتن است و با وجود بارش های اندک در سال های اخیر باید یک مدیریت جمعی و اقدام مؤثر صورت گیرد تا از افت بیشتر آب های زیر زمینی جلوگیری شود. اقدامی سازگارانه که کمبود بیشتر منابع آبی را به تاخیر بیاندازد.