گفتمان، طاهر جمشیدزاده: با اعلام رسمی دپارتمان داوری؛ اشکان خورشیدی فینال جام حذفی و در واقع دربی صد و یکم بین سرخابی ها را در روز چهارشنبه۱۰خرداد۱۴۰۲ رأس ساعت۱۸:۳۰ در ورزشگاه آزادی تهران با حضور تماشاگران بانشاط و پرشور هر دو تیم قرمز و آبی پایتخت سوت خواهد زد و همین مسأله هراس هواداران دو تیم را بیش از پیش و دربی برگشت دو تیم که چند هفته پیش رقم خورد دامن زده و بیشتر کرده است و اشکان خورشیدی در قضاوت های این فصل ثابت کرده که با آرامش و طمأنینه خاصی قضاوت هایی که به او سپرده شده را سوت زده است و تا حد امکان نبض بازی را بدون دادن کارت و اعلام پنالتی در دست گرفته است.
ولی حالا با اینکه فوتبال یکی از نکات ظریفش همین غیرقابل پیش بینی بودن است بسیاری از هواداران دو تیم بر این باور هستند که جام نگرفتن استقلال در این فصل و حساسیت دو‌‌چندان جام حذفی خلاف این مسأله را به نمایش خواهد گذاشت چرا که تیم برنده، پیروز بلامنازع میدان خواهد شد و جام را به خانه می برد و به فهرست شیندلر افتخاراتش خواهد افزود و او از ابزار کارت و پنالتی برای کنترل بازی سود خواهد جست؛ باید منتظر ماند و دید که در پایان فینال جام حذفی این قضیه درست از آب در خواهد آمد یا صرفا یک پیشگویی خلاف معمول و غیرواقعی بوده است.
هراس از دیدگاه تاریخی،موضوع مشاجره عمده بین نظریه های روانکاوی و رفتاری بوده است؛نظریه سیگموند فروید در باب چگونگی ایجاد هراس یکی از مشهورترین و بحث برانگیزترین نظریات او در علم جذاب و روز روانشناسی قلمداد می شود؛او هراس را ناشی از جابجاسازی اضطراب امیال و انگیزه های ناخودآگاه به موضوعاتی که نماد آن امیال و انگیزه ها هستند می دانست.
نمونه کلاسیک او،کودکی پنج ساله به نام هانس کوچولو که دچار ترس شدید از اسبها شده بود.فروید هراس این کودک را ترس ادیپی به شمار می آورد با این تحلیل که هانس وابسته به مادر و بیزار از پدر، می خواست جای پدر را نزد مادر بگیرد«تعارض ادیپی»؛ از آنجا که خواست و آرزوی هانس نمی توانست در بخش خودآگاهی خودش قرار گیرد،در نتیجه اضطراب حاصل از این تعارض به موضوع نامرتبطی جابجا شد،یعنی به اسب بزرگی که هانس کوچک شاهد به زمین خوردن و دست و پا زدن هولناکش شده بود که این مسأله را می توان به موضوع پرسپولیس هراسی بی دلیل و رفتار پارادوکس دیگر تیم های لیگ بیست و دوم تعمیم داد.
واهمه و ترس این تیم ها همان تعارض ادیپی ورزشی در سپهر ورزش و دنیای توپ گرد به باور قاطبه مفسران و تئوریسین های مستطیل سبز با توجه به اتمسفر غالب بوجود آمده طی چند فصل گذشته که ۷ بار قهرمان شده اند و اکنون دیگر تیم ها و بویژه رقیب سنتی همیشگی و آلترناتیو پرسپولیس از یکه تازی و تک قطبی فوتبال به شدت هراس دارند و می ترسند که قدرت بلامنازع پرسپولیس بیش از پیش آنها را در آستانه اضمحلال قرار دهد و حالا با کپی از روی دست سرمربی پرسپولیس می خواهند قهرمان مسرور جام حذفی امسال لقب بگیرند.
روانشناسی ورزشی آنالیز تخصصی،فنی،شرایط جسمانی،روحی و روانی ورزشکاران و چگونگی اندیشه و احساس ورزشکاران درباره رقیبان و همتایان خویش و جهان ورزشی آنان و چگونگی تعامل و نفوذ آن ها در یکدیگر است.
برداشت های بازیکنان فوتبال درباره حریفان و رقبای خود چگونه شکل می گیرد و تمرینات، رفتار و اعمال ورزشی آن ها را بر چه اساس تعبیر و تفسیر می کنیم؟ باورهای ورزشی و نگرش های ما، از جمله تصورات قالبی و پیش داوری های ما چگونه شکل می گیرند و تغییر می کنند؟ چه عاملی تعیین می کند که چه بازیکنی را دوست بداریم، عاشق او باشیم یا او را به عنوان الگوی ورزشی خود برگزینیم؟ ما و در واقع بازیکنان فوتبال چگونه بر یکدیگر تأثیر می گذاریم؟
در تلاش برای یافتن پاسخ به اینگونه پرسش ها، روانشناسان ورزشی و فیزیولوژیست ها ورزشی کار خود را بر این باور بنیادی آغاز می کنند که رفتار ورزشکار یا بازیکن فوتبال تابعی است از ویژگی های شخص، رفتار ورزشی و موقعیت او، هر فرد و در واقع هر بازیکن فوتبال مجموعه ای منحصر به فرد از صفات شخصیتی را با خود به موقعیت فوتبالی خویش می آورد و همین باعث می شود که هواداران و مردم گوناگون در موقعیتی یکسان، به شیوه های متفاوت عمل کنند؛
اما در هر موقعیت و بویژه موقعیت فوتبالی نیز مجموعه ای منحصر به فردی از انتظارات و نیروها توأمان بر شخص فوتبالیست تأثیر بگذارند و علت اینکه هر شخص فوتبالیست نظیر مسی و رونالدو، امپاپه، هالند، طارمی، آل کثیر، قائدی و…در موقعیت های گوناگون فوتبالی به شیوه های متفاوت عمل می کنند همین است. پژوهش ها به کرات نشان داده است که نقش موقعیت و بخصوص موقعیت فوتبالی در ایجاد رفتارهای فوتبالیست ها تعیین کننده تر از آن است که تصور می کنیم.
« تصمیم عیسی آل کثیر پس از مصدومیت و پارگی رباط صلیبی و عدم تمکین به سرمربی خویش و تداوم تمرینات فردی برای قرار گرفتن در ترکیب اصلی سرخپوشان که با مخالفت یحیی گل محمدی مواجه شد و همین مسأله باعث شد تا در نهایت آل کثیر نقش موقعیت خود را بیش از پیش دریابد و پای خود را به تیغ جراحان بسپارد و یک نیم فصل از هم تیمی ها و مستطیل سبز دور بماند و با تلاش و انسجام و تمرینات فشرده فردی و گروهی دوباره به ترکیب اصلی بازگردد و خوش بدرخشد».
طبق نظریه سپربلا که در فوتبال که پرطرفداران رشته ورزشی در جهان است و کارکرد بیشتری دارد به بازیکنی و بویژه بازیکنان خط دفاعی اطلاق می شود که در مواقع بحران و دربی ها خود را قربانی و سپربلای دیگر هم تیمی های خویش می کنند تا اشتباهات عدم جاگیری مناسب آن ها را پوشش دهند که در بازی دربی برگشت پرسپولیس- استقلال دانیال اسماعیلی فر، علی نعمتی و گئورگی گولسیانی این قضیه را به عینه در زمین مسابقه نشان دادند؛ در واقع نظریه سپر بلا در پیش داوری حاکی از آن است که نگرش های منفی نسبت به گروه ها یا در فوتبال نسبت به هم تیمی های خویش در خدمت کارکرد دفاع از خود قرار می گیرد و باعث می شود افراد ویژگی های نامطلوب و بازیکنان فوتبال رفتارهای پراشتباه خود که منجر به گرفتن کارت زرد و در صورت تکرار کارت قرمز می شود را اصلاح و سرکوب کرده و آن ویژگی ها را به دیگر افراد و هم تیمی ها تسری و اشاعه دهند.
در یک تحقیق کلاسیک درباره شخصیت اقتدارطلب« که بازیکنان خط حمله در فوتبال هم از این مسأله مستثنی نیستند و گاهی به جای پاس دادن در موقعیت مناسب گل ترجیح می دهند که خود این کار را انجام دهند نمونه ای از اقتدار طلبی است.» این نظریه آزمایش شد و مردمان یا بازیکنانی که بویژه احتمال دارد این گونه پیش داوری ها را داشته باشند، توصیف کرد.
ثبت دیدگاه