گفتمان زاگرس: رشته کوه الوند به عنوان عروس بام‌های ایران و پایتخت بزرگان کوهنوردی، این روزها با شروع فصل سرما و سفیدپوش شدن ارتفاعات آن، برای استقرار و اقامت فصلی کوهنوردان تجهیز شده و میزبان کسانی است که فصل سرد را برای رسیدن به این قله انتخاب می‌کنند.
میعادگاه خیل عظیمی از کوهنوردان کشور همچون تیمسار محمدجعفر اسدی نخستین ایرانی فاتح قله هشت هزار متری، جلال چشمه قصابانی فاتح دوبار قله اورست و چندین قله هشت هزار متری دیگر، حمید اولنج فاتح قله اورست، شادروان فریدون اسماعیل‌زاده از مربیان بزرگ سنگنوردی کشور، شادروان حسین طالبی‌مقدم از بزرگان عرصه مربیگری دیواره نوردی کشور، مرحوم استاد محمود اجل و ده‌ها کوهنورد فقید دیگر که همواره از آنها به نیکی یاد می‌شود و مقصد بسیاری از کوهنوردان در ایام مختلف سال است.
بر این هیات کوهنوردی و صعودهای ورزشی همدان با توجه به حجم بارش های چند روز اخیر و ناپایداری جوی هرگونه صعود به ارتفاعات این استان را خطرآفرین عنوان کرد و اعلام کرد: کوهنوردان بهتر است در این شرایط جوی نامساعد صعود نکنند.
رشته کوه الوند با وجود قلل مرتفع، طبیعت بکر، مناطق بنام همچون تخت نادر، پناهگاه ها مجهز و مسیرهای زیبا و جذاب و تاریخ صدساله در تالار افتخارات کوهنوردی ایران زمین، اما همانند سایر ارتفاعات کوهستانی برای افرادی که نکات ایمنی را رعایت نکنند، خطرآفرین است و می‌تواند تهدیدساز باشد.
هم اکنون در وضعیت جوی ارتفاعات رشته کوه الوند، کولاک، برف و احتمال ریزش بهمن با توجه به حجم برف در حال بارش روی لایه‌های یخ‌زده قبلی و خطرات مرتبط با هوای برفی وجود دارد.
رضوان سلماسی رئیس هیات کوهنوردی و صعودهای ورزشی استان همدان در این باره به سوالات خبرنگار ایرنا پاسخ داد.
الوند جزو رشته کوه های بهمن خیز است؟
سلماسی: قطع به یقین همینطور است. خیلی از مسیرها به خصوص دره ها و مسیرهای منتهی به قلل مستعد ریزش بهمن هستند و اگر کوهنوردی مسیرشناس نباشد یا سهل انگاری کند، گرفتار این وضعیت می شود.
کدام ارتفاعات همدان بیشتر برف خیز هستند؟
سلماسی: هم اکنون بیشترین صعودهای زمستانی کوهنوردان همدانی به قله‌های الوند، قزل ارسلان، دائم برف، کلاغ لانه، تاریک دره، کمرلرزان، چهار قله، یخچال صاحب الزمان (ع) و کلاه قاضی است. در این بین منطقه یخچال به واسطه حجم برف، بسیار خطرناک است و ریزش بهمن هرگونه صعود در این مسیر را تهدید می کند. دره کیوارستان نیز به لحاظ شیب و حجم برف مستعد بهمن و سقوط و مسیر زیر قله الوند نیز خطرناک و بهتر است صعود انجام نشود.
بنابراین در کوهنوردی خیلی باید حرفه ای بود؟
سلماسی: اشراف داشتن بر منطقه صعود از لحاظ مسیرها و نقاط خطرناک نظیر پرتگاه‌ها، مناطق بهمن خیز، مناطق با احتمال ریزش سنگ نیز باید مورد توجه قرار گیرد ضمن اینکه خودداری از صعود انفرادی، همراه بودن با گروه و افراد مجرب و پرهیز از اجرای برنامه‌هایی که فراتر از توانایی جسمی، فنی و روحی است نیز در برنامه‌های صعود کوهنوردان منظور شود.
توصیه شما چیست؟
سلماسی: اولین و مهمترین توصیه ما این است که کوهنوردان وضعیت جوی را قبل از صعود از منابع رسمی پیش بینی هواشناسی جویا شوند و با آگاهی کامل برنامه ریزی داشته باشند. کوهنوردان در صورت تمایل برای صعود رعایت اصول فنی کوهنوردی در فصل سرما و همراه داشتن تجهیزات لازم به خصوص گرمایشی را مورد توجه قرار دهند.
اصول فنی در واقع رعایت چه نکاتی؟
سلماسی: برای صعوهای زمستانی همراه داشتن پوشاک کافی و مناسب فصل، آگاهی یافتن از وضعیت جوی، آگاه کردن خانواده، نزدیکان یا دوستان از جزئیات زمانی و مکانی صعود و برگشت و استفاده از مسیرهای مشخص و پاکوب شده برای صعود و فرود باید مورد توجه کوهنوردان قرار بگیرد.
تجهیزات لازم برای صعود در این وضعیت جوی چیست؟
سلماسی: همراه داشتن وسایل ضروری نظیر مواد غذایی کافی و وعده غذایی اضافه، تجهیزات روشنـایی، سـوت، قطب نما، نقشه منطقه‌ای کوهستان، کمک های اولیه، چاقو، کبریت، کارت شناسایی و گوشی همراه در صعودهای کوهنوردان لازم است.
همراه داشتن وسایل ضروری نظیر مواد غذایی کافی و وعده غذایی اضافه، تجهیزات روشنـایی، سـوت، قطب نما، نقشه منطقه‌ای کوهستان، کمک های اولیه، چاقو، کبریت، کارت شناسایی و گوشی همراه در صعودهای کوهنوردان لازم است.
مثلث مرگ در کوهنوردی چه اصطلاحی است؟
سلماسی: هواشناسی کمک زیادی به جامعه کوهنوردی می‌کند و بیش از ۹۰ درصد گزارش‌های آنها درست و دقیق است. کارشناسان هواشناسی به دقت می‌توانند برای منطقه‌ای که مدنظر کوهنورد است، احتمال ریزش بهمن را هم گزارش دهند، ولی واقعیت این است که برخی از کوهنوردان به آن توجه نداشته و تصور می‌کنند کوهستان و شرایط آب‌وهوایی آن را مثل کف دست می‌شناسند.
مثلث مرگ شامل سرما، رطوبت و باد است که در زمستان اتفاق می‌افتد. ممکن است شخص شرایط عالی و مناسبی داشته باشد، اما با لباس خیس در دمای زیر صفر انگشتان دست و پا را از دست بدهد. کسی که می‌خواهد کوهنوردی را شروع کند، زمستان نباید وارد این داستان شود، چون جانش را به خطر می‌اندازد.
میزان دمای هوا هم متفاوت هست؟
سلماسی: دقیقا. دما در کوهستان و شهر متفاوت است. در ارتفاع اغلب اختلاف دمایی در عرض چند دقیقه رخ می‌دهد و در ۶ دقیقه ۳۰ درجه تغییر دما قابل لمس است در حالی‌که در شهر ممکن است چند ساعت طول بکشد. کسانی که جانشان را در کوهستان از دست می‌دهند، صبح با هوای آفتابی راهی می‌شوند، اما وقتی سینه‌کش کوه را بالا می‌روند، ابر سیاه را می‌بینند، ولی بازهم اعتنایی نمی‌کنند، درحالی‌که ابر سیاه به بوران وحشتناک تبدیل می‌شود. بیشترین خطر قبل از مفقود شدن و گیر افتادن در بهمن، سکته قلبی است که بارها اتفاق افتاده است.
