از چهارم مرداد ماه سال جاری، نام نویسی وام ودیعه مسکن آغاز شد. این وام قرار بود به داد مستاجران در شرایط کرونایی و گرانی اجاره بها برسد، اما وزیر راه و شهرسازی روز گذشته از کُند بودن پرداخت این نوع وام در بانک‌ها گفت.
تنها چهار روز دیگر به فصل سنتی نقل و انتقالات مسکن باقی مانده است و هنوز وام ودیعه مسکن آن گونه که باید با سرعت خوبی تخصیص داده نمی‌شود و در تخصیص آن نیز انحرافاتی دیده می شود.
به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ در شرایط کرونایی امسال، دولت دو طرح برای کنترل بازار اجاره پیشنهاد داد و آن‌ها را اجرایی کرد. اولین طرح دولت، تعیین سقف برای اجاره بها بود. بر اساس مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا، حداکثر افزایش اجاره بهای واحد‌های مسکونی برای شهر تهران تا ۲۵ درصد و برای کلانشهر‌های دیگر حداکثر ۲۰ درصد و در سایر شهرها ۱۵ درصد تعیین شد؛ دومین طرح دولت، اعطای وام ودیعه مسکن بود.
حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه هیات دولت در روز چهارشنبه یکم مردادماه ۱۳۹۹ از اعلام مقررات وام ودیعه مسکن مستاجران و ابلاغ آن به بانک‌ها خبر داد و گفت: سقف این وام برای مستاجران تهرانی ۵۰ میلیون تومان، شهر‌های بزرگ شامل شهر‌های بالای یک میلیون نفر از جمله مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، قم، اهواز و کرمانشاه ۳۰ میلیون تومان و دیگر شهرها، ۱۵ میلیون تومان است که با نرخ سود ۱۳ درصد به مشمولان پرداخت می‌شود.
همچنین پروانه اصلانی، مدیر کل دفتر اقتصاد مسکن وزارت راه و شهرسازی درباره اقساط این وام گفت: میزان سود ماهانه وام (اقساط قابل پرداخت مستاجران به بانک ها) برای مستاجران تهرانی با وام ۵۰ میلیون تومانی، ۵۴۰ هزار تومان، برای مستاجران در کلان شهرها با وام ۳۰ میلیون تومانی، ۳۲۵ هزار تومان و برای مستاجران سایر شهرها با وام ۱۵ میلیون تومانی، ۱۶۰ هزار تومان با نرخ سود ۱۳ درصد است.
به علاوه عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی طی یادداشتی اعلام کرد: افرادی که با تأئید وزارت راه و شهرسازی واجد شرایط استفاده از این وام باشند، اگر به جای پرداخت ماهانه سود وام و پرداخت اصل آن در پایان سال، توانایی پرداخت اصل و سود وام به صورت ماهانه را داشته باشند، می‌توانند با انتخاب خود، این وام را با اقساط سی ماهه و نرخ ۱۲درصد دریافت کنند.
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی نیز گفت: در تهران، مستاجران واحد‌های مسکونی کوچک‌تر از ۷۵ متر و در دیگر شهرها، مستاجران واحد‌های کمتر از ۹۰ متر مشمول وام ودیعه مسکن مستاجران خواهند شد.
همچنین مطابق با آنچه اعلام شد، مستاجران باید در پایان مدت قرارداد ـ که معمولاً یک ساله است ـ اصل و سود وام را به بانک برگردانند. تسهیلات بانکی از محل منابع تسهیلات تخصیصی به واحد‌های کسب و کار‌های آسیب دیده کرونا تامین خواهد شد.
محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی طی مصاحبه‌ای در ۲۵ شهریور ۱۳۹۹ در مورد تعداد ضامنین این وام گفت: طبق مصوبه ستاد ملی کرونا و توافق وزارت راه و شهرسازی و بانک مرکزی، برای این تسهیلات تا مبلغ ۱۵ میلیون تومان نیاز به ضامن ندارد یعنی با مدارک تضمینی خود متقاضی، که شامل چک و سفته است پرداخت می‌شود. معاون وزیر راه و شهرسازی در ادامه گفت: وام‌های ۳۰ میلیون تومانی یک ضامن نیاز دارد و لذا اگر مشکلی در این رابطه وجود دارد، همکاران در بانک مرکزی باید پاسخگو باشند.
بر اساس اعلام وزارت راه و شهرسازی، پرداخت کمک ودیعه مسکن به منظور ساماندهی بازار اجاره بر اساس تصویب ستاد ملی مقابله با کرونا و اعلام وزارت راه و شهرسازی، از چهارم مرداد ۹۹ آغاز شد.
متقاضیان دریافت این تسهیلات می‌توانستند ابتدا از طریق تلفن همراه شخصی و ارسال کدملی سرپرست خانوار به سرشماره ۳۰۰۰۷۳۶۴۰ ثبت نام اولیه کرده و سپس در زمان‌بندی اعلامی در سامانه وزارت راه و شهرسازی به آدرس tem.mrud.ir ثبت نام کنند. مهلت ثبت‌نام در ساعت ۲۴ روز پنجشنبه نهم مرداد به اتمام رسید.
متقاضیان دریافت این تسهیلات لازم بود تا شرایط مندرج در ماده ۱ آیین نامه اجرایی قانون ساماندهی را داشته باشند که این شرایط عبارتند بودند از؛
محمود محمودزاده معاون وزیر راه و شهرسازی طی مصاحبه‌ای در ۲۵ شهریورماه سال جاری گفت: بر اساس پالایشی که در مرحله نخست ثبت نام انجام شد، حدود ۳۵۵ هزار تن واجد شرایط، تشخیص داده شدند و بر اساس شاخص‌های مصوب، مستعد دریافت تسهیلات قرار گرفتند. وی گفت: به متقاضیان اطلاع رسانی شد تا برای بارگذاری اطلاعات به سامانه طرح اقدام ملی و صفحه مشخص شده برای وام ودیعه مراجعه و نسبت به بارگذاری اطلاعات، اقدام کنند. معاون وزیر راه و شهرسازی افزود: بنا بر آخرین اطلاعات رسیده، تا این لحظه بیش از صد هزار متقاضی اطلاعات خود را بارگذاری کردند که به کارتابل ۱۳ بانک و دو موسسه مالی اعتباری در کشور معرفی شده اند. محمودزاده گفت: از تعداد صد هزار نفری که واجد شرایط گرفتن وام هستند و به بانک‌ها معرفی شدند، حدود ۶ هزار و ۲۰۰ نفر این وام را دریافت کرده اند.
محمد اسلامی روز گذشته ۲۶ شهریورماه ۱۳۹۹ در حاشیه مراسم معارفه نماینده ولی فقیه در بنیاد مسکن انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه روند پرداخت وام ودیعه مسکن کند است، اظهار کرد: البته خوشبختانه طی سه روز اخیر، سرعت اعطای وام افزایش یافته، اما همچنان خروجی خیلی کم بوده و آمار پرداخت وام قابل قبول نیست. وی ادامه داد: با مصوبه ستاد ملی مبارزه با ویروس کرونا پرداخت وام ودیعه مسکن ساده سازی و روان سازی شده است. از این روی، انتظار می‌رود مردم با سرعت بالاتری وام را دریافت کنند. وزیر راه و شهرسازی در مورد تعداد افرادی که تاکنون وام ودیعه مسکن دریافت کرده اند، گفت: حدود ۸ هزار وام ودیعه مسکن به مستاجران پرداخت شده است.
شهرزاد دانشمندی مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی در بخش خبری ۲۱ سیما ۲۶ شهریور ۱۳۹۹ درباره دلایل تأخیر در پرداخت وام ودیعه مسکن، اظهار داشت: سامانه قابل ثبت نام و اتصال به بانک‌ها حدود دو هفته است وصل شده؛ یعنی بانک‌های ما حدود دو هفته است که امکان اتصال به این سامانه را پیدا کرده اند. دوم اینکه راهکار‌هایی برای بازپرداخت اقساط دیده شده؛ یکی اینکه سود تسهیلات گرفته شود و اصل در آخر دوره. اساساً چنین سیستمی در نرم افزار بانک‌ها تعریف نشده بود؛ بنابراین تا این نرم افزار تعریف و پیاده سازی شود در پذیرش متقاضیان تأخیر ایجاد شد.
مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی افزود: امروز آماری که گرفتیم، از ۱۵ بانک ۱۳ بانک نرم افزار را در سیستم‌ها اعمال کردند و از حدود ۱۸ هزار نفر پذیرش شده، حدود ۱۰ هزار و ۲۷۰ نفر تسهیلات دریافت کرده اند و چون مشکل نرم افزاری بانک‌ها حل شد، امید داریم از این به بعد پرداخت‌ها تسهیل شود.
دانشمندی مدیر اداره اعتبارات بانک مرکزی گفت: کلاً ۱۲۲ هزار نفر تاکنون به بانک‌ها معرفی شدند و بانک‌ها عملاً پذیرش نکردند. وی افزود: مشکلاتی که هست، باعث عودت می‌شود و اخذ تسهیلات انجام نمی‌شود. دانشمندی خاطرنشان کرد: عدم دریافت تسهیلات به خاطر مشکلات شخص است و به عنوان نمونه، املاک تجاری معرفی کرده اند و مبلغ اجاره به مراتب کمتر از تسهیلات است یا تاریخ عقد قرارداد برای سال گذشته است و مصوبات ستاد برای اجاره نامه‌های ۹۹ به بعد است. همچنین قرارداد‌ها دارای کد رهگیری نیست و خوب است که اطلاع رسانی شود و کسانی با مدارک کامل بروند که تسریع شود و یا دیده شده مشاورین املاک با یک کد پستی چندین اجاره نامه را به بانک معرفی کرده اند.
حسام عقبایی نائب رئیس مشاور املاک در گفتگو با صدا و سیما نیز با تایید این که تخلفاتی در زمینه وام ودیعه مسکن دیده می‌شود، گفت: به عنوان مثال مواردی را داشتیم که صاحب پروانه فوت کرده بود و توکن دست شاگردی بوده و سوءاستفاده کرده بود. ما این املاکی‌ها را پلمب می‌کنیم و با آن‌ها برخورد قانونی خواهد شد. چندین مورد داشتیم که با آن‌ها برخورد کردیم و حتی یکی دو مورد طرح دعاوی حقوقی علیه آن‌ها در مراجع قضایی انجام شده است.
محمد اسلامی، وزیر راه و شهرسازی هم در این باره گفت: اگر تخلفی در این زمینه باشد، نرخ وام برای فرد تغییر خواهد کرد و امتیاز وام ودیعه مسکن از شخص سلب خواهد شد.
به هر حال اگر از کند بودن پرداخت این نوع وام بگذریم، باید گفت که منابع مالی بانک‌ها برای پرداخت وام ودیعه مسکن محدود می‌باشد و اگر قرار باشد انحرافاتی در این وام ایجاد شود، بسیاری از افراد واجد شرایط دستشان از این وام کوتاه خواهد ماند.