گفتمان زاگرس: بر اساس اعلام شبکه مراقبت و پیش آگاهی چگنی و بازدید گروه مشترک مدیریت حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی لرستان و مدیریت شهرستان، ریزش اولیه آفت سن غلات در برخی مزارع حوزه عمل مرکز ویسیان مشاهده شده است.
سن از مهمترین آفات گندم و جو است که با تغذیه در مراحل مختلف رویشی گیاه، موجب کاهش عملکرد و از بین رفتن خاصیت نانوایی محصول می شود.
هجوم سن به مزارع پس از یک زمستان گذرانی
به گفته یک کارشناس گیاه پزشکی آفت سن پس از زمستان گذرانی این حشره در مزارع مشاهده می شود و با تخمگذاری این حشره، خسارت در سطح مزارع گندم و جو گسترش خواهد یافت.
سمیه دهقان نژاد می گوید: جمعیتی از این حشره که در زیستگاه های طبیعی واقع در ارتفاعات زندگی می کنند با تغذیه از گیاهان غیر زراعی به خصوص گندمیان و بدون آنکه پروازهای قابل توجهی انجام دهند، به زاد و ولد می پردازند و گروه دوم از این حشره که از گندم و جو بویژه در مزارع آبی تغذیه می کنند، جثه ای بزرگتری دارند.
وی افزود: رنگ حشره کامل نیز بسیار متغیر ولی بیشتر قهوه ای و زرد خاکی هستند که این نیز از روشن تا تیره تغییر می کند، همچنین نمونه هایی به رنگ سیاه، قرمز، مسی و زرد کهربایی نیز دیده می شود.
این کارشناس گیاه پزشکی با بیان اینکه به طور کلی این حشره در غرب تا شرق کشور بجز کویرهای مرکزی فلات مشاهده شده است، گفت: سن گندم، زمستان را به صورت حشره کامل زیر علف های هرز به ویژه گون و درمنه در دامنه کوه ها، زیر پوستک درختان، شکاف زمین، دشت ها و حتی در مزارع گندم طی می کند.
دهقان نژاد تصریح کرد: پس از افزایش تدریجی دما در اواخر زمستان یا اوایل بهار، مهاجرت سن مادر از مناطق زمستان گذران به مزارع گندم رخ داده و حداکثر تخم ریزی در هفته دوم و سوم اردیبهشت شروع و تا دهه دوم خرداد ادامه می یابد.
حشرات بالغ، بلای جان گندم و جو
وی در خصوص خسارت مربوط به سن مادر یادآور شد: بعد از ترک محل‌های زمستان گذرانی به طرف مزارع سبز غلات، تغذیه از شیره ساقه و برگ های جوان و سبز گندم صورت می گیرد که در این حالت، خوشه‌ها خشک و رنگ آن سفید می شود، اما خسارت در این مرحله کم و به جمعیت و تراکم حشره بستگی دارد.
این کارشناس گیاه پزشکی اظهار داشت: هر حشره ماده بعد یک تا ۲ هفته تغذیه از برگ‌های جوان و ساقه گندم، حدود ۷۰ تا ۸۰ تخم زیر برگ های سبز و جوان گندم می‌گذارد که پس از مدتی باز و پوره ها (نوزادان سن) خارج می شوند.
دهقان نژاد اضافه کرد: حداکثرتغذیه برای کامل شدن دوره پورگی و پیدایش حشرات بالغ جدید انجام و هرچه پوره ها بزرگ تر می‌شوند از گندم ها بیشتر تغذیه می‌کنند و خسارت زیادی به بار می آورند.
وی در خصوص خسارت مربوط به حشرات بالغ نسل جدید اظهار کرد: زمانیکه دانه‌های خوشه گندم سخت شده و محصول در حال برداشت است، آفت سن برای ادامه رشد، توانایی پرواز به ارتفاعات و آغاز استراحت تابستانی، به تغذیه کافی نیاز دارد.
این کارشناس گیاه پزشکی اظهار داشت: بنابراین این مرحله یکی از خطرناک ترین مراحل آفت سن گندم است، چراکه باعث چروکیدگی و لاغر شدن دانه های گندم می‌شود، مزه گندم نیز در این مرحله تغییر کرده و تلخ خواهد شد.
دهقان نژاد ادامه داد: در این مرحله، پوره ها باعث خراب شدن دانه ها می شوند و با وارد کردن ماده ای به دانه گندم، کیفیت نانوایی محصول را پایین می‌آورند که این ماده طعم و بوی نامطبوع و بدی دارد و برای سلامتی انسان مضر است.
آفت کش همیشه باعث کاهش سن نمی شود
وی در خصوص روش های پیشگیری از طغیان آفت و مبارزه با آن توضیح داد: برداشت زود هنگام، وجین کردن کامل علف های هرز در تمام طول فصل، تناوب کشت با محصولاتی غیر از غلات و به زراعی می تواند از طغیان جدی سن گندم بدون نیاز به کاربرد آفت کش جلوگیری کند.
این کارشناس گیاه پزشکی در مورد کنترل شیمیایی آفت سن افزود: به صورت کلی همه آفت کش ها اثر مرگ و میر لازم روی سن گندم را دارند، ولی کاربرد آفت کش ها همیشه باعث کاهش جمعیت آن نمی شود.
دهقان نژاد تاکید کرد: باید دقت شود اگر سموم در زمان و شرایط آب و هوایی مناسب استفاده نشود، اثرات لازم را نخواهد داشت و سم پاشی باید تکرار شود.
مشاهده سن گندم در لرستان/ فعلا سم پاشی لازم نیست
به گفته مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی لرستان نیز هر ساله آفت سن غلات در اواخر زمستان و اوایل بهار با گرم شدن تدریجی هوا و تامین “درجه روز رشد” مورد نیاز خود از اماکن زمستان‌گذران در زیر بوته‌های گون و درختان بلوط در ارتفاعات و کانون‌های سن، خارج و جهت تغذیه به سمت مزارع گندم و جو پرواز می‌کنند که مشاهده اولین سن در مزارع را اصطلاحا “ریزش سن” می‌گویند.
کامران پیرزادی اضافه کرد: شبکه‌های مراقبت و پیش آگاهی استان به صورت روزانه و مستمر از مزارع بازدید و اقدام به تراکم گیری آفت کرده و در صورت رسیدن تراکم آفت به نُرم مبارزه تعیین شده در دستورالعمل، نسبت به اطلاع رسانی لازم جهت مبارزه اقدامی کنند.
وی با اشاره به وجود فاصله زمانی بین ریزش آفت در مزارع تا رسیدن تراکم آفت به نُرم مبارزه افزود: شبکه‌های مراقبت و نظارت باید تدارک و تامین سموم مورد نیاز توصیه شده، سرویس، کالیبراسیون و آماده سازی سمپاش‌ها و برگزاری کلاس‌ها و کارگاه‌های آموزشی برای بهره‌برداران در فرصت زمان قبل از شروع مبارزه را در دستور کار قرار دهند.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی لرستان با اشاره به اهمیت زمان مناسب مبارزه از کشاورزان خواست از سمپاشی مزارع قبل از توصیه کارشناسان خودداری کنند چراکه بررسی سوابق تحقیقی و اجرایی در ایران و سایر کشورهای سن خیز دنیا حاکی از این است که مبارزه اصولی و فنی با این آفت تنها با شناخت و آگاهی ومبارزه به موقع میسر خواهد بود.
پیرزادی تصریح کرد: کشاورزان حین مبارزه با علف های هرز و قبل از اعلام کارشناسان برای سم پاشی سن اقدام نکنند چراکه اثر مثبتی نخواهد داشت وبا از بین بردن حشرات مفید، موجب تضعیف محصول می شود.
شرایط فعلا بحرانی نیست
وی با تاکید بر اینکه “سن”، اصلی ترین آفت مزارع گندم و جو در کشور است افزود: فعلا در مرحله مشاهده آفت هستیم بنابراین تعداد به نُرم مبارزه نرسیده است و شرایط بحرانی نیست.
مدیر حفظ نباتات سازمان جهاد کشاورزی لرستان گفت: سال گذشته ۱۷۰ هزار هکتار مبارزه با آفت سن در مزارع لرستان انجام شد و طی حدود ۶ سال گذشته سن زدگی در اراضی لرستان کمتر از نیم درصد بوده است در حالیکه درجه بندی برای عدم کیفیت محصول سن زده، تا ۲ درصد تعیین شده است.
پیرزادی با اشاره به فعالیت ۵۷ مرکز خدماتی و ۶۹ شبکه پایش و مراقبت تصریح کرد: با توجه به سرمای فعلی هوا، انتظار می رود تعداد آفات و تخمگذاری آنها کم باشد.
وی تاکید کرد: پیشنهاد می شود کشاورزان نسبت به آماده سازی دستگاه های سم پاش و سموم مورد تاکید کارشناسان اقدام کنند و آمادگی داشته باشند تا مبارزه نه زود و نه دیر هنگام انجام نشود تا تاثیر مطلوب را برجا بگذارد.
ثبت دیدگاه