مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا، با انتشار بیانیه‌ای رسما مدعی آغاز بازگشت تحریم‌های ایران مطابق مکانیسم ماشه برجام شد. همزمان، مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد طی نامه ای که برای آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت فرستاده خواستار آن شده که این نهاد بین المللی در برابر اقدامات آمریکا بایستد و نگذارد که «برجام متلاشی» شود.
پایگاه خبری تحلیلی انتخاب:
بیشتر بخوانید
مایک پومپئو، وزیرخارجه آمریکا، با انتشار بیانیه‌ای رسما مدعی آغاز بازگشت تحریم‌های ایران مطابق مکانیسم ماشه برجام شد.
به گزارش «انتخاب»، از آنجا که هیچ کدام از کشورهای امضاکننده برجام این اقدام آمریکا را قانونی و قابل اجرا ندانسته‌اند، معلوم نیست که آیا این اقدام واشنگتن در حد یک حرکت سیاسی باقی خواهد ماند یا کاخ‌سفید خواهد توانست با استفاده از ابزار اقتصادی و قدرت سیاسی، کشورهای دنیا را ناچار به همراهی با خود کند.
پومپئو، شنبه شب، ۱۹ سپتامبر و تنها چند ساعت مانده به آغاز روز بیستم سپتامبر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که همانطور که در روز ۲۰ اوت آمریکا رسما دبیر شورای امنیت را از تصمیم خود برای فعال کردن مکانیسم ماشه برابر قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مطلع کرده بود، اکنون این مهلت ۳۰ روزه به پایان رسیده و بنابراین “رسما تحریم‌های ایران» که به موجب این قطعنامه تعلیق شده بود دوباره فعال خواهند شد.
وزیر خارجه آمریکا در ادامه این بیانیه آورده: «ایالات متحده انتظار دارد که همه اعضای سازمان ملل متحد به طور کامل به تعهدات خود برای اجرای این تحریم‌ها پایبند بمانند… اگر هر کدام از کشورهای عضو سازمان ملل متحد از الزام به این موارد سرباز زند و تحریم‌ها را اعمال نکند، آمریکا آماده است که با استفاده از اختیارات و امکانات داخلی خود علیه این کشورها اقدام کند و آنها را با پیامدهای آن مواجه کند تا اطمینان یابیم ایران نتواند از مزایایی اقداماتی بهره جوید که سازمان ملل متحد منع کرده است.”
وزیرخارجه آمریکا در پایان این بیانیه گفته در روزهای آینده «آمریکا دور جدیدی از اقدامات تکمیلی را اعلام خواهد کرد که متضمن کارآیی تحریم‌های سازمان ملل متحد شود و ناقضان آن را به پاسخگویی و قبول مسئولیت وادارد. سیاست فشار حداکثری ما بر رژیم ایران تا زمانی که این کشور به یک توافق جامع با ما برسد و از تهدید و اشاعه بحران، خشونت و خون‌ریزی دست بکشد، ادامه خواهد یافت.”
نامه ایران به دبیرکل سازمان ملل
همزمان با بیانیه پومپئو، مجید تخت روانچی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد طی نامه ای که برای آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل و شورای امنیت فرستاده خواستار آن شده که این نهاد بین المللی در برابر اقدامات آمریکا بایستد و نگذارد که «برجام متلاشی» شود.
مجید تخت‌روانچی شامگاه شنبه در این نامه یادآور شد: در واکنش به اقدام آمریکا، نه تنها هیچ یک از اعضای شورای امنیت، صلاحیت آن کشور برای فعال کردن روند بازگشت تحریم‌های گذشته را نپذیرفتند، بلکه از طریق نامه‌های انفرادی یا مشترک به رئیس شورای امنیت، ۱۳ عضو این نهاد، اعتبار حقوقی و مقبولیت نامه آمریکا را قاطعانه رد کردند.
وی به نظرات مشابهی که توسط اکثریت قاطع اعضای شورای امنیت در نشست ۴ شهریور آن شورا، اشاره کرد و ادامه داد: طی آن جلسه، رئیس شورای امنیت نیز در پاسخ به سوالات اعضا اعلام کرد «طبق مشورت‌هایی که با اعضای شورا داشته و نامه هایی که از تعداد زیادی از آنها دریافت کرده‌ام، برای من کاملا روشن است که یک عضو موضع خاصی در این زمینه دارد و بقیه اعضا مخالف آن هستند و بنابراین، از نظر من، هیچ اجماعی در شورا وجود ندارد و رئیس شورا نیز نمی‌تواند اقدام دیگری انجام دهد.»
نماینده دائم ایران در سازمان ملل تاکید کرد: اعضای شورای امنیت با استناد به قطعنامه ۲۲۳۱ که طبق آن، فقط اعضای برجام حق آغاز روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته شورای امنیت را دارند، اعلام کرده‌اند چون آمریکا دیگر عضو برجام نیست، بنابراین هیچ حقی برای توسل به روند مزبور ندارد و نامه‌اش نیز فاقد هرگونه اثر حقوقی در حال یا آینده است.
تخت‌روانچی به نامه ۳۰ مرداد نماینده عالی اتحادیه اروپا در امور خارجی و سیاست امنیتی و هماهنگ کننده برجام نیز اشاره کرد که در آن اعلام شده است «همانطور که مکرر خاطر نشان کرده‌ام، آمریکا به صورت یکجانبه از برجام خارج شده و متعاقب آن در هیچ یک از فعالیت‌های آن نیز شرکت نکرده است؛ بنابراین نمی‌تواند یک دولت عضو برجام قلمداد شده و برای بازگرداندن احتمالی تحریم‌های شورای امنیت اقدام کند.»
وی به بخشی از مفاد بیانیه نشست ۱۱ شهریور کمیسیون مشترک برجام نیز اشاره و اعلام کرد طی آن، اعضای باقیمانده برجام بار دیگر تصریح کرده‌اند آمریکا یک دولت عضو برجام نیست و نمی‌تواند روند بازگرداندن تحریم‌های گذشته سازمان ملل را آغاز کند.
نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد در این نامه که قرار است به عنوان سند شورای امنیت هم ثبت و منتشر شود، اظهار کرد: هدف اعلام شده آمریکا از بین بردن کامل برجام است و راهبرد آن برای نیل به این هدف نیز ایجاد پیچیدگی حقوقی از طریق ارائه تفاسیر یکجانبه دلبخواهانه و استدلال‌های شبه‌حقوقی است.
تخت‌روانچی خاطرنشان کرد: جمهوری اسلامی ایران مطمئن است که اعضای شورای امنیت بار دیگر با تلاش آمریکا برای سوء استفاده از این شورا و تضعیف اقتدار و اعتبار آن مخالفت خواهند کرد.
واکنش دبیرکل سازمان ملل: نمی‌توانیم اقدامی انجام دهیم / عدم قطعیت وجود دارد
«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد به شورای امنیت این سازمان گفت نمی‌تواند در ارتباط با ادعای آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران اقدامی انجام دهد زیرا عدم قطعیت در این خصوص وجود دارد.
گوترش در نامه‌ای به شورای امنیت که به رویت خبرگزاری رویترز رسیده، نوشت به نظر می‌رسد درباره آغاز شدن این روند و در عین حال در ارتباط با سرنوشت تحریم‌ها و بازگشت آنها عدم قطعیت وجود دارد.
وی افزود: وظیفه دبیرکل نیست که در چنین شرایطی اقدام کند، گویی چنین عدم قطعیتی وجود ندارد.
به گزارش رویترز، مقام‌های سازمان ملل به شورای امنیت برای اجرای رژیم تحریم‌هایش پشتیبانی اداری و فنی ارائه می‌کنند و گوترش کارشناسان مستقلی را برای نظارت بر اجرای آنها منصوب می‌کند. او در همین خصوص گفت تا زمان روشن شدن وضعیت تحریم‌های ایران، اقدامی برای ارائه این حمایت انجام نخواهد داد.