به گزارش گفتمان: عمق فاجعه وقتی نمود پیدا می‌کند که بدانیم بکرترین مناطق تحت مدیریت منابع طبیعی استان که در بالادست سد اکباتان و نقاطی همچون ورکانه و ارزانفود است، از طریق بیل مکانیکی بهره‌برداران غیرمجاز سیلیس به‌صورت زنجیره‌ای شخم شده و دیگر خبری از خاستگاه گون‌ها با عمر چندصدساله نیست.
در این بین متاسفانه احکام پایین جرائم قانونی پرونده‌های این متخلفین نیز موجب شده تا این احکام چندان منعی برای متخلفان برای تکرار تخلف ایجاد نکند و همچنان این بهره‌برداران غیرمجاز با تداوم تخلفات خود منجر به آسیب به عرصه منابع طبیعی ، محیط زیست و حتی حیات وحش شوند.
برای منطقه حوزه آبریز سد اکباتان طرح جامع تدوین شود
رئیس اداره منابع طبیعی شهرستان همدان اظهار کرد: برداشت سیلیس در حوضه آبریز سد اکباتان از دهه ۸۰ با توجه به اسناد و مدارکی که وجود دارد انجام می‌گرفته اما در سالیان اخیر با توجه به افزایش قیمت سنگ سیلیس، هجوم به این منطقه برای برداشت سیلیس بیشتر شده است.
گودرز کیانی با بیان اینکه در دهه ۸۰ برخی مجوزها از ناحیه صنعت و معدن برای برداشت سنگ سیلیس صادر می‌شد، تصریح کرد: بعد از آن با توجه به حساسیت منطقه به دلیل اینکه حوضه آبریز سد اکباتان بوده و برداشت‌ها موجب اضافه شدن ذرات سیلیس به سطح خاک و شسته شدن آن توسط روان‌آب‌ها و وارد شدن آن به سد اکباتان و پر شدن این سد از رسوب و کاهش کیفی آب شرب شهر می‌شد، مجوزهای برداشت سیلیس را باطل کردند.
وی ادامه داد: بعد از آن برخی دپوهای سنگ سیلیس در سطح عرصه باقی مانده بود که مجوز برداشت دپو را برای آن صادر کردند اما پس از آن مجوز جدیدی صادر نشد.
کیانی با بیان اینکه برداشت‌های غیر مجاز سیلیس در حوزه منابع طبیعی، موجب تخریب پوشش گیاهی و متعاقب آن تخریب خاک منطقه شده است، خاطرنشان کرد: با این برداشت‌های غیر مجاز سنگ سلیس، وقتی پوشش گیاهی و پوشش خاک تخریب شود با رخ دادن هر بارندگی خاک سطحی شسته شده و وارد رودخانه میشود و پشت سد اکباتان رسوب پیدا می‌کند و به جای آنکه مخزن سد اکباتان محل انباشت آب شود، محل انباشت رسوبات خواهد شد.
وی با اشاره به اینکه در طی این چند سال چندین پرونده تخریب و تصرف به دلیل برداشت غیرمجاز سنگ سلیس داشتیم و عوامل این موارد را شناسایی کردیم، گفت: خوشبختانه طی یک یا دو سال اخیر و قبل از آن نیز دادستانی و فرماندهی انتظامی شهرستان همراهی و همکاری خوبی با مجموعه منابع طبیعی در این رابطه داشته‌اند و اداره صنعت، معدن و تجارت هم بر حسب وظایف قانونی، کار خود را در زمینه برداشت ماده معدنی مجاز و غیرمجاز انجام می‌دهد، اما با وجود آن در حوضه سد اکباتان بیشتر روستاهایی چون ارزانفود و ورکانه و تا حد کمی روستای سیمین همچنان برداشت‌های غیرمجاز صورت می‌گیرد.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان همدان با اشاره به اینکه با همکاری و همراهی دادستان احکام و دستوراتی را که صادر شده در این منطقه انجام می‌دهیم و مواردی نیز توقیف کرده‌ایم، اظهار کرد: در سه سال گذشته ۳۰ مورد بهره‌بردار غیرمجاز سنگ سیلیس در شهرستان همدان شناسایی و برای برخی از آنان آراء صادر شده است.
کیانی با بیان اینکه اخیرا برای سه مورد از متخلفان و بهره‌برداران غیرمجاز سنگ سیلیس که به کرات برای آنان پرونده تشکیل شده بود حکم ۶ ماه حبس صادر شده است، ادامه داد: با توجه به اینکه این حوزه بسیار وسیع بوده باید همکاری و هم‌افزایی بین دستگاه‌ها افزایش دوچندان پیدا کند و یک طرح جامع برای آن منطقه تدوین شود که مانع این تخریب و تصرفات و برداشت غیر مجاز به هر شکل ممکن در منطقه شود.
کیانی یکی از آثار سوء برداشت غیرمجاز سیلیس را آلوده شدن آب دانست و افزود: باید در این رابطه امور آب و محیط نیز ورود داشته باشند ضمن اینکه اداره صنعت و معدن نیز بیش از گذشته باید در این رابطه ورود پیدا کند تا این پدیده و معضل که گریبانگیر این منطقه شده رفع شود.
وی با بیان اینکه روستاها و پلاک‌های مجاور ارزانفود نیز برداشت غیرمجاز سیلیس را داریم، تاکید کرد: تنها راهکار آن این بوده که باید هم‌افزایی بین دستگاه‌ها بیشتر شود که بتوانیم جلوی این پدیده را بگیریم.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان همدان با بیان اینکه معضلات و مشکلات دیگری هم برای جلوگیری و کاهش برداشت غیرمجاز سنگ سیلیس در حوزه منابع طبیعی وجود دارد، گفت: متأسفانه محکومیت‌ها بازدارنده نیست چرا که در این گونه پرونده‌ها و جرائم تنها بحث پوشش گیاهی و خسارت خاک سطحی محاسبه شده و میزان برداشت ماده معدنی توسط فرد متخلف محاسبه نمی‌شود .
کیانی با تأکید براینکه در پرونده بهره‌برداران غیرمجاز سیلیس باید میزان برداشت این مواد معدنی مبنای محاسبه جریمه قرار گیرد اما متاسفانه در حال حاضر چون میزان جریمه این جرائم پایین بوده بنابراین بازدارندگی آن نیز به تبع آن پایین و کم است، بیان کرد: امیدواریم دستگاه‌هایی که برداشت سیلیس به آنها مرتبط است پای کار بیایند که با تدوین یک طرح و برنامه جامع جلوی برداشت بی‌رویه غیرعلمی و غیر فنی و اصولی این ماده را بگیریم.
وی با بیان اینکه تدوین طرح جامع در این رابطه گره‌گشا خواهد بود، اظهار کرد: با طرح مطالعاتی و تدوین یک برنامه جامع و نیز با ورود شرکت ایمیدرو و بررسی لازم می‌توان میزان ذخایر موجود در این منطقه را تخمین زده و شرایط صدور پروانه برداشت در این منطقه را بررسی کرد.
تبعات و اثرات برداشت‌های غیر اصولی سنگ سلیس در منطقه سد اکباتان
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی استان همدان نیز با اشاره به تبعات و اثرات برداشت‌های غیر اصولی سنگ سلیس که در منطقه سد اکباتان وجود دارد، گفت: با توجه به برداشت غیراصولی سیلیس تخریب خاک و فراهم کردن فضا برای فرسایش آبی و بادی در این مطنقه رقم می‌خورد.
مهدی صفی‌خانی افزود: این برداشت‌های غیرمجاز سنگ سیلیس بافت خاک را بر هم زده و باعث سس شدن بافت خاک میشود بنابراین شرایط را برای اینکه ذرات خاک در هوا معلق شود، فراهم می‌کند و از طرفی با بارش باران بافت خاک شسته شده و به‌صورت فرسایش آبی حرکت می‌کند.
وی با اشاره به اینکه با برداشت غیرمجاز سیلیس علاوه بر از بین رفتن پوشش خاک، همزمان بسیاری از گونه‌های گیاهی منطقه آسیب می‌بیند و در نهایت این امر نیز موضوع فرسایش را تسریع می‌بخشد، اضافه کرد: این اثرات سوء را به‌طور مستقیم در منابع طبیعی و محیط‌زیستی که برداشت غیر مجاز سنگ سیلیس انجام میشود به وضوح می‌توان مشاهده کرد؛ ضمن اینکه برخی آسیب‌ها و اثرات سوء این امر به صورت ثانویه به وجود می‌آید.
صفی خانی با اشاره به اثرات و آسیب‌های ثانویه برداشت غیر اصولی سنگ سیلیس، گفت: در آسیب ثانویه وقتی ناخودآگاه در ترددهایی که در مسیر و منطقه داریم گونه‌های مختلف جانوری و حیات وحش منطقه را که بخشی از اکوسیستم آن منطقه هستند و برای پایداری و بقای اکوسیستم نقش ایفا می‌کنند را برای آنان ناامنی ایجاد می‌کنیم و حیات وحش دیگر نمی‌تواند آنجا بماند.
وی افزود: از طرفی وقتی پوشش گیاهی را از بین می‌بریم، هم غذا را از دسترس حیات وحش خارج می‌کنیم و هم مأمن و هم زنجیره تأمین غذا را از حیوان گرفته و ناخودآگاه حیات وحش منطقه هم تحت تاثیر امر مجبور به مهاجرت میشود و حتی ممکن است تحت تاثیر این رفت و آمدها از بین برود.
آلودگی منابع آبی در پی برداشت غیراصولی سیلیس
معاون محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست همدان نیز دراین باره گفت: برداشت از معادن سیلیس مجاز و غیر مجاز بالا دست سد اکباتان اثرات منفی زیادی بر محیط‌زیست دارد.
سیدعادل عربی با بیان اینکه بُعد آلودگی منابع آب یکی از مباحثی بوده که در این رابطه مطرح میشود، افزود: موضوع آلودگی منابع آب بویژه در سد اکباتان و اثرات منفی که برداشت معادن بالا دست سد اکباتان به آب شرب شهر همدان می‌گذارد تهدید مهمی بوده که به واسطه آن افزایش رسوبات و فرسایش آبی اتفاق می‌افتد و افزایش رسوباتی که در پشت‌دیواره سد ایجاد میشود موجب کاهش ظرفیت سد خواهد بود.
وی با اشاره به اینکه سد اکباتان مهم‌ترین منبع آب شرب شهر همدان به شمار می‌رود، خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه جمعیت این شهر افزایش داشته و اقلیم تغییر یافته، نیازمند پایداری بیشتر در زمینه تأمین آب سد اکباتان هستیم، بنابراین برداشت غیراصولی و غیرمجاز سنگ سیلیس در منطقه سد اکباتان یک تهدید بسیار مهم در بخش تأمین آب شرب استان است.
به نظر می‌رسد با توجه به اینکه در حال حاضر تنها خسارت خاک تخریب شده از متخلفان دریافت میشود، تخریب این محل برای قاچاقچی سیلیس با وجود پرداخت جریمه، صرفه اقتصادی دارد که نباید از این امر غافل شد، ضمن اینکه تدوین طرح جامع بالادست سد اکباتان نیز تدبیری برای جلوگیری از تاراج سنگ سیلیس امری ضروری است.
ثبت دیدگاه