اخبار ویژه
| 6 ساعت قبل

تحلیلی بر سخنان امام جمعه ایلام/نمادهای فرهنگی و هویت ملی ایلامیان در خطر استحاله

گفتمان علی اصغر اسدی::امام جمعه ایلام در نشست شورای فرهنگ عمومی با تأکید بر ضرورت پاسداری از زبان، هویت فرهنگی و لباس کردی گفت: «در بحث شورای فرهنگ عمومی و کارگروه‌های مختلف، باید روی تقویت هویت فرهنگی ایلامی‌ها کار شود. ما به‌عنوان کرد ایلامی باید هویت، آداب، رسوم، زبان و لباس خود را حفظ کنیم. این امر نیازمند کار علمی و فرهنگی با مشارکت نخبگان است.»
وی با انتقاد از نمادین شدن پوشش کردی افزود: «در برخی مراسم‌ها لباس کردی می‌پوشیم، اما در فضای عمومی حاضر نیستیم آن را بپوشیم. اگر این لباس و فرهنگ برای ما ارزش دارد، باید آن را تعریف، تبیین و پاسداری کنیم.»
این هویت‌ها از یک سو، همچون تابلویی نمادین، غنای ارزش‌های جامعه را بر پیشانی تاریخ یک قوم نشان می‌دهند و بی‌نیاز از هر توضیحی، گویای پیشینه فرهنگی و تاریخی آن هستند و از سوی دیگر، به عنوان معیاری برای سنجش و مقایسه با دیگر فرهنگ‌ها و هویت‌های ملل و اقوام مختلف، ریشه‌های تاریخی و فرهنگی یک جامعه را مشخص می‌کنند.
واکاوی ریشه‌های تاریخی و فرهنگی مردم ایلام، حاکی از واقعیتی افتخارآمیز است: این دیار با وجود تنوع فرهنگی، زبانی و گویشی، ریشه در هویتی کهن و عمیق دارد که امروز به عنوان تمدنی تاریخی می‌درخشد.
ارزش‌های فرهنگی نقشی اساسی در شکل‌گیری هویت ایفا می‌کنند. این ارزش‌ها به افراد و جوامع کمک می‌کنند تا حس تعلق و هویت خود را بسازند و رفتارها و باورهایشان را سامان دهند. هویت فرهنگی به عنوان ساختاری پیچیده و چندلایه، نقش بنیادینی در انسجام اجتماعی و تقویت پیوندهای جمعی دارد.
متأسفانه با وجود غنای فرهنگی مردم این سامان، که نمادهایش—از ضرب‌المثل‌ها تا پوشش سنتی زنان و مردان—در طول تاریخ حفظ شده و از تحریف مصون مانده است، در سال‌های اخیر به دلیل غفلت برخی افراد کم‌اطلاع از پیشینه فرهنگی و تاریخی ایلام، دستخوش تغییرات و دگرگونی‌های جدی شده‌اند.
نمادهای فرهنگی که خود گنجینه‌ای از ارزش‌های هویت‌ساز این سرزمین کهن را در بر دارند و پس از پشت سر نهادن کشمکش‌های تاریخی به عصر حاضر رسیده‌اند، امروزه در معرض تهدیدند.
آنچه امروز در ایلام به عنوان بخشی از پازل هویت کردی شاهدیم—و امام جمعه ایلام به درستی بر آن تأکید کرده‌اند—نادیده گرفته شدن هویت جمعی ایلامیان از سوی بخشی از جامعه است که از طریق حمله به نمادهای هویتی آن صورت می‌گیرد.
یکی از مهم‌ترین ابزارهای حفظ هویت اجتماعی و تاریخی ایلامیان به عنوان ارزشی فرهنگی و انتقال آن به نسل‌های آینده، فرهنگ‌سازی برای صیانت از این میراث غنی از خانه تا دانشگاه است.
هم خانواده‌ها—به عنوان کانون اصلی پاسداری از ارزش‌های فرهنگی و نمادهای هویتی—و هم مراکز آموزشی از کودکستان تا دانشگاه، نقش مهمی در شکل‌دهی به هویت کردی دارند. همچنین، رسانه‌ها به‌ویژه صدا و سیما باید با سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی در این زمینه، نقش خود را ایفا کنند.
اکنون که امام جمعه ایلام—به عنوان مهم‌ترین چهره عقیدتی استان—در کنار عمل به تکلیف صیانت از ارزش‌های مذهبی و اخلاقی، پرچم هویت تاریخی و فرهنگی را نیز برافراشته است، باید این اقدام را فرصتی گران‌بها برای احیای نمادها و ارزش‌های فرهنگی قلمداد کرد.
از این رو، بر دیگر نهادهای فرهنگی و اجتماعی، تکلیفی ملی و تاریخی است که با سیاست‌گذاری و ارائه برنامه‌های فرهنگی مبتنی بر هویت تاریخی و فرهنگی ایلام، مسیر پاسداشت و احیای این مهم را در فضای فرهنگی استان هموار سازند.
چرا که بی‌توجهی به این امر در بلندمدت، استحاله هویت ملی و تاریخی این قوم ریشه‌دار و نابودی نمادها و ارزش‌های فرهنگی و تاریخی استان را در پی خواهد داشت.