به گزارش گفتمان زاگرس، دهلران شهرستانی مرزی در جنوبیترین پهنه ایلام، جایی که گرمای تابستان گاه تا ۵۳ درجه اوج میگیرد، با وجود اقلیم سخت و هوای خشک به بستری کمنظیر برای پرورش دامهایی تبدیل شده که با گرما، کمآبی و پوشش گیاهی تنک سازگارند.
وفور و گستردگی مزارع گندم، جو و کلزا نیز دهلران را به یکی از مهمترین کانونهای تولید دام سبک و شتر در استان و حتی کشور تبدیل کرده است.
نقش این مزارع تنها به تولید محصول خلاصه نمیشود و کاه و کلش برجایمانده از برداشت غلات به عنوان یکی از ارزانترین و طبیعیترین خوراک دام بار هزینه تولید را از دوش دامداران سبک میکند و چرخه اقتصادی روستاها را سرپا نگه میدارد.
برپایه اعلام جهاد کشاورزی ایلام، بیش از ۴۰۹ هزار رأس دام سبک (گوسفند و بز) در این شهرستان پرورش مییابد، عددی که دهلران را در جایگاه نخست استان در دام سبک نشانده و آن را به یکی از مهمترین منابع تأمین گوشت قرمز ایلام تبدیل کرده است.
مدیر جهاد کشاورزی دهلران در این باره میگوید سالانه حدود دو هزار تن گوشت قرمز و ۱۵۸ تن پشم و مو از دامهای این شهرستان روانه بازار میشود.
ظرفیتی که اگر با مدیریت علمی همراه شود، میتواند دهلران را به یکی از قطبهای ملی تولید دام ارتقا دهد.
جلال یوسفی با اشاره به کوچ زمستانه عشایر افزود: اقلیم گرم دهلران همواره یکی از مهمترین مقصدهای زمستانگذرانی دامداران مناطق سردسیر بوده و گلهها از مناطق سردسیر شمال ایلام و استانهای همسایه راهی دشتهای پهناور این منطقه میشوند.
نژادهای موجود در دهلران ترکیبی از دامهای آمیخته عربی، کردی و لری بختیاری گونههای بومی هستند، نژادهایی سختجان که توان تابآوری بالایی در برابر گرما، کمآبی و علوفه محدود دارند.
یوسفی با اشاره به خشکسالیهای اخیر گفت: اگرچه کمبود بارش چالشهایی ایجاد کرده اما افزایش تدریجی جمعیت دام نشان میدهد دامداران دهلرانی خود را با شرایط سخت سازگار کردهاند و سیاستهای حمایتی دولت از جمله توزیع نهاده، آموزشهای تخصصی و اصلاح نژاد نقش قابلتوجهی در این پایداری داشته است.
در این میان تابستانهای دهلران آزمونی جدی است جایی که گرمای شدید، کمبود مرتع و فشار بر منابع آبی هزینه تولید را بالا میبرد و هنر دامدار در مدیریت علوفه و سلامت دام را بیش از هر زمان به نمایش میگذارد.
یوسفی درباره برنامههای توسعهای جهاد کشاورزی گفت: اصلاح نژاد دام سبک، ارائه تسهیلات کمبهره، استفاده از دامهای پرتولید و دوقلوزا و اجرای طرح تلقیح مصنوعی از محورهای اصلی ارتقای بهرهوری در شهرستان است، برنامههایی که مقاومت دام در برابر استرس گرمایی را افزایش داده و بازده خوراک را بهبود میبخشند.
در کنار ظرفیت بزرگ دام سبک، شترداری نیز در دهلران به ویژه بخش «دشت عباس» رو به رشد است و اکنون بیش از ۶۵۰ نفر شتر توسط دامداران بومی پرورش داده میشود، حیوانی که به سبب نیاز اندک به آب، مقاومت بالا در برابر بیماری و توان زیستی در مناطق خشک گزینهای ایدهآل برای اقلیم دشت عباس به شمار میرود.
از منظر علمی نیز شتر یکی از اقتصادیترین و مقاومترین دامهای جهان است که بیشتر در مناطق خشک پرورش داده میشود.
مدیرجهاد کشاورزی دهلران ادامه میدهد که حرکت به سمت دانش نوین دامداری، اصلاح نژاد، مدیریت آب و توسعه واحدهای صنعتی این شهرستان را در مسیر تبدیلشدن به قطب شترپروری غرب کشور قرار داده است.
با این حال، کمبود آب و نبود زیرساختهای تخصصی مهمترین چالشهای پیشروی شترداران است.
ایجاد مجتمع تخصصی شترداری با بخشهایی مانند واحد اصلاح نژاد، درمانگاه دامپزشکی، مراکز فرآوری شیر و گوشت و سامانه آموزش میتواند جهشی اساسی در گذار از تولید سنتی به صنعتی ایجاد کند.
چنین مجموعهای در دشت عباس، افزون بر تأمین گوشت و شیر شتر ظرفیت شکلگیری گردشگری دامداری را نیز در منطقه فراهم خواهد کرد.
مدیر جهاد کشاورزی دهلران تأکید کرد: حمایتهای دولت از جمله توزیع نهاده، اجرای طرحهای تغذیه و بهداشت دام، برگزاری دورههای آموزشی تخصصی و تسهیل صدور مجوز برای واحدهای صنعتی کوچک مسیر توسعه دامداری در شهرستان را هموار کرده است.
یوسفی افزود که دهلران با تکیه بر خوراک طبیعی مزارع و حمایتهای فنی و مالی توان تبدیلشدن به یکی از قطبهای برتر تولید دام سبک کشور را دارد.
دهلران امروز در نقطهای ایستاده که ترکیب دامداری سنتی، دانش فنی روز و سرمایهگذاری بخش خصوصی میتواند چهره تولید دام را در آن دگرگون کند، آیندهای که در آن ظرفیت بزرگ دام سبک، اقتصاد مبتنی بر گوشت و پشم و توسعه پرورش شتر نویدبخش شکوفایی پایدار این منطقه مرزی خواهد بود.
