پرخوابی؛ از دلایل تا پیشگیری

اگرچه پرخوابی گاه به گاه عادی است، اما پرخوابی منظم ممکن است به یک مشکل سلامت زمینه ای اشاره داشته باشد.

اگرچه افراد بسیاری با عوارض بالقوه خواب ناکافی بر سلامت بدن آشنا هستند، اما باید توجه داشت که خواب بیش از حد نیز ممکن است برای بدن مضر باشد.

به گزارش تابناک ایلام، به نقل از “مدیکال نیوز تودی”، پرخوابی گاه به گاه ممکن است موجب احساس سستی و خستگی در روز بعد شود.

با این وجود، تبدیل شدن خواب بیش از حد به یک عادت ممکن است موجب اختلال در ریتم شبانه روزی بدن شود که ممکن است با افزایش خطر بی خوابی، افسردگی و افزایش وزن همراه باشد.

تعریف

بیشتر بزرگسالان به هفت تا نه ساعت خواب شبانه نیاز دارند. با این وجود، میزان خواب مورد نیاز برای هر فرد می تواند متفاوت باشد. به عنوان مثال، برخی افراد ممکن است به شش ساعت خواب شبانه و برخی دیگر به ۱۰ ساعت نیاز داشته باشند.

پرخوابی به طور معمول افرادی که نیازمند این یک یا دو ساعت خواب اضافه هستند را تحت تاثیر قرار نمی دهد. به همین ترتیب، پرخوابی با خواب اضافه که افراد برای بهبودی بیماری، ریکاوری پس از ورزش شدید یا مشکلات مربوط به سفر مانند پرواززدگی یا جت لگ نیاز دارند، مرتبط نیست.  

پرخوابی به شرایطی گفته می شود که فرد به طور منظم بیش از آنچه بدن نیاز دارد، مانند ۱۱ تا ۱۳ ساعت در هر شب می خوابد.

دلایل

اگرچه پرخوابی گاه به گاه عادی است، اما پرخوابی منظم ممکن است به یک مشکل سلامت زمینه ای اشاره داشته باشد.

چندین پیوند بین شرایط سلامت و خواب بیش از حد وجود دارند.

چرخه خواب مختل شده

مسائل مختلفی می توانند موجب اختلال در چرخه خواب شوند.

هر شب، بدن چهار یا پنج چرخه مختلف خواب رم (REM) یا حرکت سریع چشم و غیر رم را پشت سر می گذارد. این چرخه ها برای کمک به احساس آرامش و استراحت کافی در روز بعد اهمیت دارند.

وقفه هایی که در چرخه خواب ایجاد می شوند ممکن است به خواب آلودگی منجر شده که در برخی افراد موجب پرخوابی می شود. از جمله عوامل موثر در این زمینه می توان به موارد زیر اشاره کرد:  

– سر و صدای بلند

– نورهای روشن

– مصرف کافئین پیش از خواب

– درد

– سندرم پای بی قرار

– بروکسیزم یا دندان قروچه

نارکولپسی

نارکولپسی یا حمله خواب شرایطی است که می تواند موجب خوآب الودگی شدید در طول روز شود. این شرایط پس از خواب خوب شبانه یا چرت های روزانه نیز برطرف نمی شود.

افزون بر علائم جسمانی و شناختی، نارکولپسی ممکن است موجب مسائل خواب دیگر نیز شود.

کم کاری تیروئید

شرایط جسمانی مانند کم کاری تیروئید ممکن است در برخی موارد بر الگوهای خواب تاثیرگذار باشند.

کم کاری تیروئید ممکن است موجب تجربه خواب آلودگی حتی پس از یک شب استراحت کامل شود. این ممکن است به چرت های روزانه یا دوباره خوابیدن هنگام صبح و پرخوابی منجر شود.

از علائم شایع کم کاری تیروئید می توان به احساس سرما، ضعف عضلانی، و افزایش وزن ناخواسته اشاره کرد.

آپنه انسدادی خواب

آپنه انسدادی خواب ممکن است دلیل خواب بیش از حد شما باشد.

آپنه انسدادی خواب موجب توقف تنفس فرد برای مدت زمانی کوتاه هنگام خواب می شود. این شرایط به طور معمول چند بار طی هر شب رخ داده و هر زمان که رخ می دهد چرخه خواب را مختل می کند.

این می تواند به خواب آلودگی بیش از حد هنگام روز و نیاز به خواب بیشتر برای احساس آرامش و استراحت کافی منجر شود.

از دیگر علائم آپنه انسدادی خواب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– مشکلات تمرکز

– مشکلات حافظه

– سردرد یا خشکی دهان هنگام بیدار شدن از خواب

– کاهش میل جنسی

– بیدار شدن اغلب برای دفع ادرار

افسردگی

ارتباط بین مشکلات خواب و افسردگی دو طرفه است. مطالعات نشان داده اند که اختلال در خواب یک عامل خطر و همچنین یکی از علائم افسردگی است.

همچنین مشخص شده است بسیاری از اشکال اختلال خواب از جمله نارکولپسی، اختلالات ریتم شبانه روزی و بی خوابی یک عامل خطر برای افسردگی هستند.

اگرچه این شرایط به طور کلی خود را به صورت بی خوابی یا دشواری در به خواب رفتن یا خواب باقی ماندن نشان می دهد، پرخوابی نیز ممکن است در برخی موارد افسردگی رخ دهد. این می تواند به واسطه شکسته شدن چرخه خواب یا مسائلی مانند التهاب رخ دهد.

با این وجود دلیل دقیق آن همچنان نامشخص است.

داروها

برخی داروها ممکن است به عنوان یکی از عوارض جانبی خود موجب خواب آلودگی بیش از حد شوند که می تواند به پرخوابی منجر شود.

اگر خواب آلودگی شما به واسطه مصرف دارو شکل گرفته باشد، مقابله با آن دشوار است و فرد باید درباره تغییر دوز یا مصرف دارویی جدید با پزشک خود مشورت کند.

پرخوابی ایدیوپاتیک

در برخی موارد، حتی پس از تشخیص کامل، پزشکان ممکن است در کشف دلیل زمینه ای خواب بیش از حد ناموفق باشند. این شرایط به نام پرخوابی ایدیوپاتیک شناخته می شود.

فرد مبتلا به این شرایط ممکن است خواب آلودگی و خواب بیش از حد بدون دلیل قابل تشخیص را تجربه کند.

تاثیرات روی بدن

در مورد پرخوابی گاه به گاه، فرد ممکن است آثار آن را در روز بعد تجربه کند. آغاز روز برای وی ممکن است دشوار باشد و محرک های بیداری و افزایش انرژی معمول مانند کافئین ممکن است اثر کم یا هیچ تاثیری بر بهبود این شرایط نداشته باشند.

پرخوابی منظم ممکن است به علائم دیگری منجر شود که از فردی به فرد دیگر متفاوت هستند. از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

– سردرد

– دشواری در حفظ تمرکز

– افزایش التهاب

– مشکلات حافظه

– صورت و چشم های پف کرده و خسته

– اضطراب

– افسردگی

آیا خطرناک است؟  

اگرچه پرخوابی گاه به گاه لزوما چیز بدی برای سلامت نیست اما عوارض پرخوابی منظم ممکن است فرد را در معرض خطر مشکلات و بیماری های دیگر قرار دهد.

نتایج یک مطالعه نشان داد افرادی که بیش از حد زیاد یا کم می خوابند نسبت به افرادی با ساعات خواب عادی، به طور قابل توجهی احتمال بیشتری دارد به اضافه وزن یا چاقی مبتلا باشند.

همچنین، مطالعه ای دیگر نشان داد که خواب بیش از حد ممکن است با مواردی مانند قند خون بالا و عوامل خطر برای بیماری قلبی مرتبط باشد. این خطرات با توجه به جنسیت و عوامل فردی متفاوت هستند، از این رو، به انجام پژوهش های بیشتر در این زمینه نیاز است.

چگونه می توان از پرخوابی پیشگیری کرد

پرخوابی می تواند موجب عاداتی شود که ممکن است به پرخوابی بیشتر منجر شوند. به همین دلیل، قطع این چرخه و بازگشت به الگوی خواب عادی اهمیت دارد.

زنگ هشدار تنظیم کنید

تنظیم یک زنگ هشدار برای بیدار شدن از خواب در یک ساعت یکسان از روز ممکن است به بدن در تنظیم الگوهای خود و بازگشت به ریتم های طبیعی خود کمک کند.

دکمه تعویق زنگ را فشار ندهید

بیدار شدن از خواب و خارج شدن کامل از تختخواب ممکن است به بیدار شدن بدن کمک کرده و از به خواب رفتن دوباره یا پرخوابی پیشگیری کند.

از چرت زدن پرهیز کرده یا چرت های کوتاه داشته باشید

پرهیز از چرت زدن های روزانه ممکن است برای برخی افراد که پرخوابی را تجربه می کنند، مفید باشد. چرت زدن بیش از حد ممکن است در الگوهای خواب بدن اختلال ایجاد کرده و پرخوابی را تشویق کند.

از سوی دیگر، چرت های کوتاه ۱۰ تا ۲۰ دقیقه ای برای برخی افراد ممکن است به احساس انرژی و نشاط بیشتر آنها کمک کند.

از منابع نور در زمان خواب پرهیز کنید

نور روشن با طول موج کوتاه که از دستگاه های الکترونیکی منتشر می شود ممکن است مغز را تحریک کرده و فرد بیش از حد لازم بیدار بماند.

برای افرادی که بدن آنها به این نورها حساس هستند، عدم استفاده از دستگاه های الکترونیکی و منابع نور دیگر نزدیک به زمان خواب ممکن است بهترین گزینه باشد.

یک دفترچه ثبت شرایط خواب داشته باشید

پزشک ممکن است از فرد بخواهد تا از یک دفتر خواب استفاده کند. فرد عادات و روتین های خواب معمول خود از جمله زمان های خواب و بیدار شدن را در این دفتر ثبت می کند.

وی می تواند هر اتفاقی از جمله این که چند بار از خواب بیدار شده یا هر گونه دشواری در به خواب رفتن را در این دفتر ثبت کند.

داشتن یک دفتر خواب ممکن است اطلاعات مفیدی که پزشک برای تشخیص دقیق هر مشکل سلامت زمینه ای نیاز دارد را در اختیار وی قرار دهد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم

به طور کلی، پرخوابی گاه به گاه دلیل برای نگرانی نیست. فردی که بیش از حد می خوابد ممکن است با خستگی و سطوح کم انرژی در روز بعد مواجه شود اما آثار آن به طور معمول فراتر از این نمی روند.

اما هر فردی که سابقه پرخوابی دارد یا متوجه علائم نگران کننده دیگر شده است باید برای بررسی دقیق شرایط خود به پزشک مراجعه کند.