یک استاد دانشگاه عنوان کرد: متاسفانه در زمینه استفاده از آثار شفاهی و ظرفیت‌های دراماتیک آن در فیلم‌های سینمایی کردی بر خلاف تئاتر کردی غفلتی پیش آمده است.
به گزارش گفتمان زاگرس:امید ورزنده، در سلسله نشست‌های نقد و بررسی کتاب، با موضوع نقد کتاب “هویت فرهنگی و سینمای کًرد” اثر نویسنده کرد، دکتر “خسرو سینا” که به همت معاونت فرهنگی جهاددانشگاهی استان برگزار شد، اظهار کرد: این کتاب خلاء بسیار بزرگ حوزه سینمای کًرد را پر کرده است.
وی با بیان اینکه این کتاب حاصل پژوهش‌های فراوان نویسنده است افزود که دکتر سینا با دیدن صدها فیلم و تحقیقات میدانی توانست یک کار علمی شایسته را برای سینمای کردی انجام دهد.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج با اشاره به دو فصل مهم این کتاب که در خصوص زبان به عنوان شاخص اصلی هویت و شکلگیری سینما در کردستان عراق، سوریه و ترکیه عنوان کرد که از جمله شاخصه‌های هویتی می‌توان به پوشاک، آیین و آداب و روسوم اشاره کرد که مهمترین آن زبان است.
وی افزود: به گفته سوسور زبان سیستمی از نشانه‌هاست و به گفته هایدگر زبان شامل تاریخ، فرهنگ و ایدئولوژی می‌شود.
ورزنده ادامه داد: به دلیل ممنوعیت چندین ساله استفاده از زبان کردی در زمان رضاخان در ایران و کردستان عراق در زمان بعث و کردستان ترکیه به مسئله اول کردهای جهان تبدیل شده است.
وی خاطرنشان کرد که به حاشیه راندن زبان کردی موجب شد تا در آثار مکتوب و سینمایی کردی دغدغه زبان به اولین مسئله بدل شود.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج با اشاره به فیلم تخته سیاه ساخته سمیرا مخملباف گفت: این فیلم نگاهی تخریب‌گر به کرد داشته و بیان واقعیاتی مثل تقدس معلم را در آن نمی‌شود دید و عملا کرد، به سوژه‌ای برای مخاطبان غیرکرد تبدیل شده است.
وی با بیان اینکه در بعضی از فیلم‌های کردی نگاه اگزوتیک به مسئله کرد وجود دارد اظهار کرد که این مظلوم نمایی از کرد به دلیل وقوع فجایع کم نظیر تلخ تاریخی همانند نسل کشی و حملات شیمیایی است ولی در بعضی فیلم‌ها این نگاه بسیار زیاد است.
ورزنده در پایان با بیان اینکه جایگاه سینمای کردی با آثار سینمایی مثل زمانی برای مستی اسب‌ها تثبیت شده است یادآور شد: متاسفانه در زمینه استفاده از آثار شفاهی و ظرفیت‌های دراماتیک آن در فیلم‌های سینمایی کردی بر خلاف تئاتر کردی غفلتی پیش آمده است.
جلیل سحابی، جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی سنندج در ادامه این وبینار با بیان اینکه در دوران مدرن مسئله هویت جایگاه ویژه‌ای در سینما و رسانه دارد تصریح کرد که مهمترین بعد جهانی شدن توجه به بخش فرهنگی است که در کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد به زیبایی به آن پرداخته شده است.
وی با بیان اینکه این کتاب از لحاظ تحلیلی جایگاه خود را پیدا کرده است افزود: شاخص‌هایی همانند جنگ، زندگی زنان کرد وغیره که در کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد به آن اشاره شده همه در بافت تاریخی به هم متصل هستند.
این عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی عنوان کرد که مسائلی که به درستی در کتاب دکتر سینا به آن اشاره شده واقعیت‌های جامعه کردستان است.
وی ادامه داد که نویسنده این کتاب توانسته از یک دستگاه نظریه‌ای با تاکید برزمینه ساختاری، عوامل شتابدهنده و غیره به زیبایی استفاده کند.
سحابی در پایان با بیان اینکه جای تاریخ شفاهی، مناسک و مذهب در این کتاب خالی است یادآور شد: یکی از عناوینی که می‌توان در فیلم‌ها از آن استفاده کرد “سنندج شهر مسجد و مناره” است که جا دارد بیشتر به آن توجه شود.
زانیار لطفی، کارگردان و مدرس سینما نیز در ادامه این وبینار با پیشنهاد مطالعه این کتاب به تمام سینما دوستان خاطرنشان کرد که کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد ساختاری دانشگاهی دارد و برای تمامی موضوعات دلایل علمی آورده که اقدامی بسیار با ارزش است.
وی گفت: در فصل سوم کتاب دکتر سینا ادله بسیار قوی برای احتساب سینمای کرد به عنوان موج سینمایی ارائه شده است که برای من قابل توجه بود.
این کارگردان و مدرس سینما با بیان اینکه هیچ مکتب هنری در دنیا به غیر از هدف ایجاد تغییرات در جامعه، فرهنگ و سیاست به وجود نیامده است، اظهار کرد که یکی از آزارهای سینمای کرد فرمولی عمل کردن فیلمسازان است و متاسفانه این افراد به صورت علمی به دنبال جریانات اجتماعی و ساخت هویتی فیلم‌ها نمی‌روند.
وی با اشاره به جدول تطبیقی موج‌های سینمایی کردی با سایر موج‌های سینمایی جهان افزود که این موضوع نشان می‌دهد که فیلمسازان کرد همیشه به دنبال کارهای راحت می روند و این گویای عدم وجود تجهیزات مناسب ساخت فیلم است.
لطفی تصریح کرد که جای تاثیر فیلم‌های کوتاه بر موج سینمایی کردی در کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد خالی است.
وی درپایان یادآور شد که پخش فیلم‌های کردی به سمت سوی نامناسبی می‌رود که این یک معضل بزرگ است.
خسرو سینا، نویسنده کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد نیز در ادامه این وبینار با اشاره به سختی‌های چاپ کتاب یاد شده عنوان کرد که این کتاب حاصل تجربیات ۲۵ ساله و آشنایی با دغدغه‌های سینماگران است.
وی ادامه داد که تاثیر فیلم‌های کوتاه بر موج سینمای کردی بر کسی پوشیده نیست ولی اشاره به این موضوع در کتاب به دلیل گستردگی این زمینه بسیار سخت و دشوار بود.
نویسنده کتاب هویت فرهنگی و سینمای کرد خاطرنشان کرد: عرصه سینما کردی به آثار بیشتر مکتوب نیاز دارد و جا دارد افراد بیشتری به این زمینه ورود پیدا کنند.
وی با اشاره به تجدید چاپ این کتاب گفت: چاپ چنین کتاب‌هایی برای ناشران بسیار پرریسک است و حتی به دلیل عنوان کتاب وارد تعدادی جشنواره نشد.
سینا با اشاره به بازخوردهای مناسب این کتاب یادآور شد که این کتاب به زبان فارسی و کردی در اختیار مخاطبان قرار دارد.
مجید آوج، معاون فرهنگی جهاددانشگاهی کردستان در ادامه اظهار کرد که هدف و رسالت جهاددانشگاهی تقویت حوزه‌های فرهنگی بوده و این نهاد در زمینه‌های گوناگونی مشغول فعالیت است.
وی افزود که یکی از خدمت‌های جهاددانشگاهی به بخش فرهنگی و علمی استان بخش انتشارات این نهاد است که به طور مستمر در حال فعالیت بوده و تا پایان سال نیز ۸ عنوان کتاب را به چاپ می‌رساند.
معاون فرهنگی جهاددانشگاهی کردستان تصریح کرد که به منظور ارتقاء سطح فرهنگی جامعه همیشه نقد کتاب‌های دانشگاهی جز برنامه‌های جهاددانشگاهی بوده است.
وی درپایان یادآورشد که یکی دیگر از اقدامات فرهنگی جهاددانشگاهی کردستان اجرای مرحله استانی دفاع سه دقیقه‌ای است که فراخوان آن به زودی منتشر می‌شود.
ایسنا