«مامان پاشو از خواب، کلاست دیر شد زود باش حاضری ات رو بزن» جزو جمله هایی است که این روزها زیاد در خانه های ما شنیده می شود و مادران سعی دارند تا در این شرایط کرونایی همگام با فرزندان خود با آموزش آنلاین کلاس های درس پیش روند و نقش خود را در فرایندآموزش فرزندان به خوبی ایفا کنند.
به گزارش گفتمتن زاگرس، کرونا این مهمان ناخوانده، نگرش عادی به پدیده‌ها را به چالش کشیده، بسیاری از واژه ها وشیوه های مرسوم و رایج و گاه کنش های اجتماعی و الگوهای رفتاری شهروندان را به شدت دچار خدشه و تغییرات آشکار کرده و در حقیقت می توان گفت دگرگون ساخته است.
کرونا حتی نوواژه های جدیدی را وارد زندگی همگان کرده و شهروندان را وادار کرده دیجیتالی و مجازی تر شوند. همچنین نوع تعامل، رفتارها و ساختار اجتماعی زندگی را دچار تغییرات فاحش و گاه باور ناپذیر کرده است.
کرونا و تغییرات اجتماعی و آموزشی
تاثیرات منفی، گسست ها و شکنندگی های کرونا محدود و محصور به چند موقعیت و موضوع خاص نبوده است، سایه این ویروس نوظهور اکنون بر سیاست، فرهنگ، اقتصاد و هر الگو و رفتار اجتماعی انسان ها سنگینی می کند.
از نظر تحلیل گران امور اجتماعی و با نگاهی عمیق تر به آثار و پیامدهای کرونایی ظرف ۱۰ ماه گذشته بدون شک یکی از آسیب پذیرترین و شکننده ترین بخش هایی که بیشتر و چالش های آن نمایان تر از سایر حوزه ها به چشم می آید، نظام آموزشی کشور است.
با شیوع بیماری عالم گیر کووید ۱۹ و تغییرات زیاد در سبک زندگی انسان ها، مراکز و موسسات آموزشی به ناچار مجبور به برپایی کلاس های آموزشی به صورت مجازی شده اند
و هم اینک آموزش آنلاین مهمان ناخوانده خانه های شهروندان شده و خانواده ها با کم و کاست آن دست و پنجه نرم می کنند.
اگرچه کارشناسان آموزشی در شرایط فعلی کلاس های آنلاین در قالب شبکه های اجتماعی از جمله شبکه «شاد» را تنها علاج ادامه آموزش و تدریس معلمان به دانش اموزان ذکر می کنند.
این روزها مادران روی نیمکت کلاس های مجازی کنار فرزندانشان نشسته اند و از سوی دیگر همراه با معلم پای تخته کلاس درس می ایستند تا شعله دانش را در ذهن فرزندانشان روشن نگه دارند.
«فرزندم از کلاس های آنلاین مدرسه عقب نیفتد» دغدغه جدی مادران شده و باید بتوانند علاوه بر نقش مادری، نقش معلم و یا همیار معلم را ایفا کنند و باید گفت که در روزگار کرونا، آموزش بدون مادران ممکن نیست.
باید اضافه کرد که در بسیاری از خانواده ها ۲، سه و یا حتی تعداد بیشتری دانش آموز وجود دارد و مادر باید وقت بیشتری بگذارد و توان بیشتری داشته باشد تا از پس آموزش فرزندان خود همراه با شبکه شاد برآید که کار مشکلی است.
مادران در افزایش بهره وری آموزشی دانش اموزان از آموزش های آنلاین نقش اساسی را ایفا می کنند بویژه برای دانش اموزان در سن پیش دبستانی و دبستان بدون مادران فراگیری علم و آموزش امکان پذیر نیست.
هم اینک که به حضور به موقع و سروقت مادران همراه با دانش اموزان در کلاس مجازی نیاز است و داشتن مادر باسواد و با تحصیلات بالاتر می تواند انگیزه بیشتری برای فراگیری آموزش به دانش اموز بدهد.
دغدغه مادران در ایام کرونا و آموزش از طریق برنامه شاد
یک مادران خانه دار گفت: فرزندم با خواب آلودگی در کلاس مجازی حضور پیدا می کند و مجبورم هر لحظه صفر تا صد کنارش باشم.
زهره اکرامی افزود: چون معلم دسترسی به دانش اموز ندارد، باید حواسم جمع باشد تا مطالب را یاد بگیرد و ارزیابی اش کنم. کلاس های درس آنلاین یکنواخت بوده و تمرکز بیشتری نسبت به کلاس های حضوری می خواهد.
وی ابراز داشت: آموزش درس هایی همچون کامپوتر، نقاشی و زبان نیاز به کار و توضیح بیشتر و کمک زیاد تری دارند و برای زن خانه دار که تخصصی در این رشته ها ندارد آموزش دانش سخت تر می شود.
زهره خانم عنوان کرد: صدای آشپزی و ظرف ها در آشپزخانه و جاروی برقی، زنگ در خانه و یا حتی حضور پدر بزرگ و یا مادر بزرگ مریض در خانه و موارد دیگر بارها سبب گلایه فرزند دانش آموزم شده است.
باید تاکید کرد که با این روند فعلی شیوه آموزش، دغدغه مادران شاغل چند برابر مادران خانه دار است، هم باید کار کنند و هم به آموزش فرزندان خود توجه کنند.
مشکل اساسی مادران شاغل به خصوص مادرانی که دانش آموز دوره ابتدایی و یا حتی راهنمایی دارند همراه نبودن با فرزندشان در زمان آموزش مجازی است. نبود مادر در کنار دانش اموز در منزل در زمان کلاس های آنلاین به نوعی سبب کاهش اثر بخشی این کلاس ها خواهد بود.
مادران خانه دار یک قدم از مادران شاغل در همراهی فرزندانشان در کلاس های آنلاین جلوتر اند به این ترتیب از استرس فرزندان در کلاس های آنلاین کاسته می شود و بهره وری فرزندان در امر یادگیری بالاتر می رود.
یکی از مادران شاغل که دانش اموز کلاس دوم دبستان دارد گفت: من علاوه بر کارم در درمانگاه باید غذای به موقع (صبحانه، ناهار، شام) برای فرزندانم آماده کنم و حتی در این شرایط کرونایی سبزیجات تازه تهیه و برای پخت و پز آماده کنم و کارهای خانه از جمله شست و شو و دیگر کارها را رو انجام بدم.
معصومه زمانی افزود: از سوی دیگر معلم بچه ها هم باید باشم تا از درس و کلاس عقب نیافتند. کار کردن و آموزش فرزندان باهم برایم مشکل ساز شده است.
وی تاکید کرد: البته اجرای برنامه دورکاری در ادارات برای کاهش این مشکلات اندیشیده شده اما آن چنان که باید در تمامی ادارات برای مادران شاغل اجرایی نمی شود.
معضلی کم سوادی مادران روستایی و عشایر برای همراهی دانش اموزان
البته گستره و وسعت شکنندگی و تاثیری که کرونا بر ساختار نظام آموزشی گذاشته در برخی مناطق محرومی همچون کهگیلویه و بویراحمد با وجود ضعف های زیرساختی و امکانات محدود، بیشتر نمایان است.
آن چنان که به نظر می رسد شرایط برای همه دانش اموزان این استان یکسان نیست و باز هم دانش اموزان عشایری اولین کسانی هستند که محرومیت آن ها سبب کاستی های بیشتر در زمینه آموزش آن ها می شود.
شغل بیشتر والدین دانش اموزان مناطق روستایی استان هم کشاورزی و یا دامپروری است و والدین آنها به ویژه مادران بی سوادند و یا سواد اندکی دارند و پاسخگوی نیاز و همراهی فرزندانشان در کلاس های آنلاین نخواهند بود.
رییس اداره آموزش و پرورش عشایر کهگیلویه و بویراحمد گفت: متاسفانه سواد کم مادران در حوزه عشایر و نبود همراهی آنها در امر آموزش فرزندان یکی از معضلات اصلی در این حوزه است.
اسماعیل رضایی افزود: تنها ۱۳ درصد دانش اموزان عشایری استان از برنامه شاد در این استان استفاده می کنند زیرا که زیرساخت ها فراهم نیست.
وی تاکید کرد: بیشتر کلاس های دانش اموزان عشایری به صورت حضوری و یا ارایه دست نوشته معلمان به دانش اموزان برگزار می شود.
رضایی عنوان کرد: در حوزه روش تدریس در این شرایط کرونایی مشکل وجود دارد زیرا که زیرساخت هایی همچون اینترنت فراهم نیست.
یک کارشناس بخش آموزش اداره اموزش و پرورش بویراحمد گفت: در مناطق روستایی که زیر ساخت اینترنت فراهم است مادران دانش آموزان سواد کمی دارند و برای ارائه مطالب درسی به فرزند خود با مشکل رو به رو هستند.
وی تاکید کرد که کرونا علاوه بر مصائب فراوانی که همراه خود به ارمغان آورده برخی مشکلات بخش آموزش بویژه در خانواده ها را عیان کرده است و کم سوادی مادران برای کمک آموزشی به فرزندان از این جمله است که نمی توان نسخه ای برای آن پیچید.
به عقیده این کارشناس تنها راه باقی مانده برای جبران زمان از دست رفته و آموزش دانش آموزان بعد از عبور از بیماری کووید ۱۹ دادن یک فرجه یک ساله به دانش آموزان با توجه وضعیت آموزشی انهاست.
آموزش آنلاین بدون نظارت والدین سخت است
فاطمه حسینی معلم پایه دهم گفت: بدون تردید به خصوص در پایه ابتدایی و راهنمایی اگر نظارت والدین به ویژه مادران نباشد کار بسیار سخت است. در مدارس دولتی شرایط کار پیچیده تر است چون بیشتر دانش اموزان به گوشی شخصی دسترسی ندارند و از گوشی والدین شان استفاده می کنند.
وی تصریح کرد: بررسی ها نشان می دهد که حتی در دوره دبیرستان حدود ۳۰ درصد از دانش اموزان خودجوش به سراغ درس و کتاب نمی روند و نیاز دارند تا والدین آن ها را به سمت و سوی کتاب و درس ببرند.
حسینی تصریح کرد: برخی از دانش اموزان به ویژه دبیرستانی ها نمرات خود را از والدین مخفی می کنند. بیدار شدن در اوایل صبح و مستقیم سر لپ تاپ و گوشی رفتن حس سختی برای آن هاست و به خاطر همین از آن ها می خواهیم حتما صبحانه بخورند و بعد سر کلاس مجازی حاضر شوند.
حسینی گفت: پیش از کرونا دانش اموزان لقمه صبحانه را در مدرسه میل می کردند و یا همان پیاده روی صبحگاهی به طرف مدرسه و قدم زدن در حیاط مدرسه خواب را از سر آن ها می پراند.
وی بیان کرد: در طول روز برخی دانش اموزان مدام در حال کار کردن با گوشی هستند که سبب می شود ذهن و چشم انان خسته شود. برخی از آن ها هم بهانه هایی همچون نت ضعیفه و یا میکروفن خراب است از زیر کار در می روند.
به گفته این معلم، در این میان نقش مادران دارای سواد بالاتر بیشتر خود را نشان می دهد، هم مدیریت بهتری بر روند آموزش فرزندان خود ایفا می کنند و هم آموزش را بهتر به انان منتقل می کنند.
حساسیت های بیش از حد مادران دردسر ساز شده است
یک روانشناس بالینی معتقد است این روز ها شاهد جدال برخی مادران با فرزندان بر سر کلاس های آموزشی هستیم که در بیشتر موارد حساسیت بیش از حد مادران سبب این مورد شود.
محبوبه محمودی تاکید کرد: در صورتی که در مدرسه این چنین نیست و معلمان با اصول آموزشی کاملا اشنا هستند و نسبت به سطح هوش و یادگیری دانش اموز تصمیم میگیرند که آموزش برای وی چگونه باشد.
این روانشناس افزود: در صورتی که برای یک مادر تنها چیزی که مهم بوده این است که باید فرزندش آن مطلب را یاد بگیرد و گاهی به زور و داد و فریاد متوسل می شود و در روحیه دانش اموز اثر منفی دارد.
محمودی ابراز داشت: این حساسیت های بیش از حد می تواند خطرناک باشد و فشار روحی زیادی به فرزند وارد کند. جدال مادران با دانش اموزان به خوبی در بسیاری از کلیپ هایی که عمدا یا از روی آگاهی در فضای مجازی پخش شده قابل رویت است.
وی ادامه داد: نمی توان گفت مادران مقصر اند زیرا که مادران با اصول آموزش اشنا نیستند و احساس مسئولیت می کنند که فرزند باید آن مطلب را حتما یاد بگیرد شاید بچه توانایی فهم و یادگیری آن مطلب را ندارد و یا شاید مادر به روش اشتباه به او یاد می دهد.
خانم روانشناس بیان کرد: عدم تمرکز دانش اموزان به علت عدم دسترسی معلم زیاد بوده و ممکن است حواس دانش اموزان به رفت و آمد دیگر اعضای خانواده، صدای نوزاد در منزل و مسائل دیگر پرت شود.
وی گفت: هنر مادری در اینجا خود را نشان می دهد اینکه بتواند دانش اموز را کنترل کند و روحیه به فرزند بدهد تا کلاس درس مجازی خسته کننده نباشد.
به نظر می رسد حضور والدین به ویژه مادر در این دوران کرونا در کنار دانش اموز برای آموزش های مجازی برنامه شاد ضروری باشد و می طلبد آموزش و پرورش تحقیقات علمی تر و دقیق تری در این رابطه انجام دهد تا مادران در ایفای نقش واقعی خود در آموزش از طریق فضای مجازی بهتر عمل کنند.
باید مادران آگاه شوند که چه میزان از تداخل و همکاری آن ها در این شیوه آموزش برای دانش اموزان موثر است و مشکلی برای دانش اموزان ایجاد نمی کند.
هر چند که مدیرکل آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد معتقد است بدون شک کفه ظرفیت ها، فرصت ها و مزیت های شبکه آموزشی شاد بر مشکلات، ضعف ها و کمبودهای آن سنگینی می کند.
هادی زارع پور گفت نیمی از دانش آموزان کهگیلویه و بویراحمد عضو شبکه شاد هستند. به عبارتی نیمی از ۱۶۶هزار و ۸۹۵ دانش آموز استان از شبکه شاد بهره می برند.
۳۴درصد از این تعداد دانش آموز در مناطق روستایی و چهار درصد هم در مناطق عشایری تحصیل می کنند. براساس اخرین آمارها ۸۳ درصد از جمعیت سه هزار و ۶۲۵ دانش آموز عشایری استان به شبکه اجتماعی شاد دسترسی ندارند.
کهگیلویه و بویراحمد ۸۲۳ هزار نفر جمعیت دارد و ۷۰ درصد روستاهای ان به اینترنت دسترسی دارد.
ایرنا
ثبت دیدگاه