شکست سکوت شیخ اعتدال و امید به آینده

گفتمان، امین جمشیدزاده: گاهی تغییرات اجتماعی از قبیل پایان یافتن آپارتاید در آفریقای جنوبی تا حدودی حاصل تلاش چند نفر است که اکثریت را قانع می کنند که نگرش های خود را تغییر دهند.

در برنامه اقدام جامع مشترک هسته ای ایران«برجام» درست گروه۱+۵ همین کارکرد را طراحی و باز اجرا کردند که متأسفانه با به قدرت رسیدن دونالد ترامپ در ژانویه۲۰۱۶ میلادی در آمریکا، با رفتار یکجانبه و افراط گرایانه خویش در۱۸اردیبهشت۱۳۹۷هجری شمسی سرانجام از برجام خارج شد و با استراتژی سیاست کور فشار حداکثری و تروریسم تمام عیار اقتصادی علیه دولت و ملت آزاده ایران و ترور شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی دربامداد ۱۳دی ماه۱۳۹۸ در فرودگاه بغداد به دستور مستقیم او و وزیر امورخارجه اش مایک پمپئو کینه و عداوت خود را بیشتر کرد که با به قدرت رسیدن همتای دمکرات او جو بایدن در انتخابات ژانویه۲۰۲۰میلادی و سکانداری کاخ سفید بارها و بارها چه در متینگ های انتخاباتی و چه پس از استقرار در کاخ سفید ایراد کرده است که راهبرد فشار حداکثری دولت قبل ما به بن رسیده است و دولت گذشته ایالات متحده،ما را در وضعیت انزوا و انفعال در خاورمیانه قرار داد که با خارج شدن بخش زیادی از نیروهایمان در عراق و افغانستان به تحرک و پویایی ایالات متحده کمک زیادی کردیم و منتظر ایران هستیم که به دیپلماسی و میز مذاکره بازگردد که البته تا ابد منتظر نخواهیم ماند این بخشی از سخنرانی یک هفته اخیر جوبایدن رییس جمهور ایالات متحده در سرزمین های اشغالی است.

غافل از این که این آمریکا است که صورت مسأله را پاک کرده و میز مذاکره را یک طرفه و یکجانبه رها و ترک کرده است و باید با سیاست جبران، با لغو کامل تحریم ها جبران مافات کند و چهره مخدوش دولت سابق خویش در رفتار وارونه و سیاست یک بام و دو هوا با جمهوری اسلامی ایران احیا و و بازسازی و باز تعریف کند و به اجبار و فرسایشی شدن جنگ روسیه علیه اوکراین و قطع صدور نفت و‌ گاز روسیه به اروپا و در پیش بودن زمستان صعب سیاسی قطبی با کارت عربستان بازی نکند و همه تخم مرغ هایش را در سبد سرزمین های اشغالی نگذارد. در واقع اقلیت ها برخی اوقات موجب تغییر نگرش های خصوصی افراد اکثریت می شوند، حتی وقتی که نمی توانند باعث همسویی آنها شوند اگرچه لابی صهیونیستی در ایالات متحده و در هرم قدرت کاخ سفید، کنگره و مجلس سنا نقش بسزایی ایفا می کند ولی جوبایدن آنها را به ادامه دیپلماسی و مذاکره قانع و همسو کرده است و از سرناچاری به ریاض برای سرپوش نهادن به عدم توجه به این هرم تأثیرگذار در قدرت آمریکا مجبور شد علی رغم میل باطنی به ریاض سفر کند و دست مصالحه به سوی ملک سلمان پادشاه منفور سعودی تا قبل از این از نظر او دراز کند.

محققان سپهر سیاست بر این باور هستند که اقلیت ها به این دلیل می توانند نگرش اکثریت را تغییر دهند که اعضای گروه اکثریت را وادار به دوباره اندیشی درباره آن موضوعات کنند. اقلیت حتی وقتی نمی توانند اکثریت را قانع کنند، گستره عقاید قابل پذیرش آن ها را وسعت می بخشند، برعکس اکثریت های متفق الرأی«جمهوری خواهان در هنگام به دست گرفتن قدرت در کنگره یا مجلس سنا» به ندرت ترغیب می شوند که به دقت درباره مواضع خویش بیندیشند. این قبیل مسائل به یاد ما می آورند که اکثریت های جهان نوعا دارای قدرت اجتماعی برای تأیید یا رد، پذیرش یا طرد بوده، و همین قدرت است که می تواند متابعت یا همسویی عمومی ایجاد کند. برعکس، اقلیت ها به ندرت دارای چنین قدرتی هستند. اما اگر اقلیت ها اعتبار داشته باشند، در آن صورت می توانند تغییر نگرش اصیل ایجاد کرده، و از این راه نوآوری، تغییر اجتماعی، و انقلاب به وجود آورند.

سرانجام سکوت دامنه دار دولت روحانی طی یک سال گذشته و با وجود تمام انتقاداتی که دولت سیزدهم علیه دولت قبل مطرح می کند و دولتمردان قبل را ذیل عنوان بانیان وضع موجود معرفی کرده و همه کاسه کوزه ها را بر سر آن ها می شکند؛ این بار و در روز عید غدیر مثل شکست نور در علم فیزیک روزه صمت و کاسه صبر شیخ اعتدال شکست و حسن روحانی در جمع وزراء، معاونان و استاندارانش حاضر شد و روایتی تازه از از مهم ترین مصائب و چالش های پیش روی کشور و نقش برخی تندروها در ظهور این چالش ها و مشکلات ارایه کرد؛ روایتی که از یک طرف به چرایی عدم اجرای برجام در ماه های پایانی دولت او اشاره می کند و از دیگر سو به انتقاداتی می پردازد که مخالفان در خصوص ذخایر ارزی و اقتصادی دولت قبل مطرح می کنند. روحانی با اشاره به اینکه دولت جدید در مدت زمان کوتاهی پس از تحویل گرفتن دولت موفق شد میلیاردها دلار ارز تحویل بگیرد و برخی اظهار نظرهای فعلی در خصوص کمبودهای ارزی و خالی بودن خزانه کشور را غیرواقعی ارزیابی کرد.
در کنار مسائل ارزی بازخوانی واقعیت های کشور در ماه های پایانی سال۹۹ بخش دیگری از مهمترین اظهارات روحانی در این نشست را تشکیل می داد؛ شیخ اعتدال با اشاره به اینکه«ای کاش گرفتار مصوبه برجامی مجلس و ۱۱آذر۹۹ نمی شدیم تا می توانستیم برجام را در اسفند۹۹ احیا کنیم.» به نقش تخریب برخی طیف تندرو در مجلس تأکید کرد. طیف هایی که مصوبه ای را از سر گذراندند تا دولت نتواند زمینه اخیای برجام را مهیا و فراهم کند. گروه هایی که تصور می کردند احیای برجام قبل از انتخابات ریاست جمهوری۱۴۰۰ باعث رونق اقتصادی کشور و تغییرنگاه مردم نسبت به دولت دوازدهم می شود و زمینه را برای توفیق طیف های میانه رو و اصلاح طلب در انتخابات فراهم می کند.

براساس یک چنین تصوراتی بود که برخی گروه ها در داخل و خارج مجلس تمام تلاش خود را مصروف مصوباتی کردند که بر سر احیای برجام سنگ اندازی کند، او با حسرت به ماه هایی اشاره کرد که زمینه احیای برجام با بهترین دستاوردها برای کشور مهیا بود اما به دلیل قانون اقدام راهبردی مجلس امکان عملیاتی شدن آن فراهم نشد. فرصتی که اصولگرایان«اکثریت که پیشتر در بالا اشاره شد.» تصور می کردند دوباره برای دولت جدید فراهم خواهد شد، اما واقعیت های کشور طی ماه های آتی نشان داد که هر فرصتی ممکن است فقط یک بار در عرصه سیاست فراهم شود.ولی شیخ. اعتدال در پایان این دیدار گرم و صمیمی ابراز امیدواری کرده است که مذاکرات احیای برجام در این دولت به نتیجه برسد و تأکید کرد که ما دشمنان زیادی در جهان و منطقه داریم. اختلاف و شکاف در داخل به نفع هیچ کس نیست؛ همه ما باید به دولت کمک کنیم چنانکه قبلاً هم برای همکاری با دولت برای رفع مشکلات مردم اعلام آمادگی کرده ایم.