گفتمان زاگرس: تغییرات اقلیمی و کاهش بارندگی در سال‌های اخیر، اهمیت و ارزش آب، این مایه حیات را برای مردم دوچندان کرده است، با این وجود استفاده بی رویه از منابع آبی به ویژه سفره های زیرزمینی، باعث افت قابل توجه حجم آبخوان ها شده است.
متاسفانه نگاه یک جانبه به توسعه کشاورزی و رعایت نشدن الگوی مصرف از جانب بهره برداران این حوزه، از عوامل اصلی بروز پدیده نامطلوب افت ادامه دار در سطح آبخوان های آبرفتی کشور و از جمله استان کردستان شده است.
بر همین اساس و برای جلوگیری از افت بیشتر منابع آب زیرزمینی، وزارت نیرو با توجه به مصوبات شورای عالی آب کشور مبنی بر ارائه طرحی برای مقابله با این بحران اقدام به تهیه و تدوین طرح احیا و تعادل بخشی منابع آب زیرزمینی مشتمل بر۱۵ پروژه اجرایی کرده و این پروژه‌ها از سال ۹۴ در کل کشور آغاز شد.
در رابطه با وضعیت آب‌های زیرزمینی استان، انسداد چاه‌ها در سال گذشته و جزئیات بیشتر با “آرش آریانژاد” مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای کردستان گفت و گویی انجام دادیم که شرح آن در ادامه می آید.
سال گذشته چند حلقه چاه غیرمجاز در استان مسدود و آب به آبخوان ها برگشت داده شد؟
در طول سال ۱۴۰۳ تعداد ۵۱۰ حلقه چاه غیرمجاز با اولویت چاه های مناطق شرق استان واقع در حریم ضرری چاه های آب شرب مسدود شده است. از محل انسداد ۵۱۰ حلقه چاه ۲۳.۳ میلیون متر مکعب آب صرفه جویی شده است.
در حال حاضر چند حلقه چاه آب مجاز و غیرمجاز در استان داریم؟
براساس آخرین آمار، در حال حاضر بیش از ۱۵ هزار حلقه چاه مجاز و در همین حدود چاه غیرمجاز نیز در استان وجود دارد و به تعداد ۱۴ هزار حلقه از این چاه ها زیر ۲۰ متر عمق دارند و در واقع چاه محسوب نمی شوند.
با توجه به افت آب های زیرزمینی در شرق استان، سیاست شرکت آب منطقه ای در این منطقه چیست؟ آیا مجوز حفر چاه صادر می شود؟
مجوز حفر چاه در مناطق شرق استان عموماً ممنوع است و چنانچه مجوز حفری صادر شود مربوط به چاه جایگزین بوده و برای مصارف کشاورزی هیچ گونه پروانه حفر جدیدی صادر نمی شود.
وضعیت آبخوان های کردستان به ویژه سفره های آب زیرزمینی شرق استان چگونه است؟
ذخیره آب زیرزمینی در آبخوان دشت های استان به نسبت سال قبل وسال های گذشته کاهشی نزولی داشته است؛ بطوریکه حجم آب آبخوان ها نسبت به سال قبل، ۲۰.۴۵ میلیون متر مکعب کاهش یافته است که از این میزان ۱۸.۴۲ میلیون متر مکعب آن مربوط به آبخوان دشت های شرقی استان است.
غیر از انسداد چاه چه اقداماتی در بحث طرح تعادل بخشی انجام داده اید؟
مهمترین اقدامات انجام شده استقرار گروه های نظارت و حفاظت از منابع آب سطحی و زیرزمینی، نصب کنتورهای هوشمند، جلوگیری از اضافه برداشت چاه های مجاز، اصلاح پروانه های بهره برداری، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی و استقرار سیستم های مدیریت مشارکتی بوده است.
از ابتدای سال آبی جاری تاکنون چه میزان بارندگی در استان ثبت شده و نسبت به پارسال چقدر تفاوت دارد؟
از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون ۲۸۲ میلی متر بارش در استان ثبت شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۸ درصد کاهش نشان می دهد.
در حال حاضر در شهرستان بانه به دلیل بارش بسیار کم نسبت به مدت مشابه سال گذشته، شاهد کاهش سطح آب سدهای سبدلو و عباس‌آباد این شهرستان هستیم و مدیریت مصرف آب در بانه به صورت جدی حائز اهمیّت است.
خوشبختانه در برخی از شهرستانها برای تامین آب شرب موارد پدافندی اعمال و در نظر گرفته شده است و در بیشتر شهرستانها نگرانی برای تأمین آب شرب نداریم.
با توجه به کاهش بارش در سال آبی جاری، انتظارتان از مردم به ویژه کشاورزان، چیست؟
با توجه به خشکسالی های چند سال اخیر، صرفه جویی در منابع آب، عدم اضافه کشت، اصلاح الگوی کشت، کشت محصولات کم آب بر، معرفی حفاران متخلف غیرمجاز به مراجع قضایی و آبیاری در ساعات مناسب شبانه روز، از جمله انتظارات ما از کشاورزان و مردم است.
کردستان، استانی کوهستانی و اقلیم آن متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه‌ای است که موجب بارندگی‌های مناسب در بهار و ریزش برف در زمستان‌ها می‌شود.
میزان بارندگی سالانه در شرایط عادی اقلیمی معادل ۴۵۵ میلی‌متر است، بیشترین میزان بارندگی سالیانه مربوط به شهرهای مریوان و بانه با حدود ۸۰۰ میلی‌متر و کمترین میزان بارندگی در شرق استان حدود ۴۰۰ میلی‌متر است، میزان بارش در قسمت مرکزی یعنی سنندج نزدیک به ۵۰۰ میلی متر است.
از حوضه های آبریز اصلی استان کردستان می‌توان به خلیج فارس و دریای عمان، دریای خزر و دریاچه ارومیه و حوضه‌های آبریز نیز به سفیدرود شامل رودخانه‌های تلوار و قزل اوزن، مرزی غرب شامل رودخانه‌های سیروان و زاب کوچک، کرخه شامل رودخانه رازآور و دریاچه ارومیه شامل رودخانه های زرینه و سیمینه اشاره کرد.
تعداد دشت‌های استان ۹ مورد است که پنج دشت آن در نیمه شرقی، ۲ دشت در غرب و ۲ مورد دیگر در جنوب استان واقع شده است، دشت‌های قروه، دهگلان و چهاردولی در شرق استان جزو دشت‌های ممنوعه محسوب می‌شود.
۱۸ سد در کردستان وجود دارد که از این تعداد مدیریت ۱۲ سد در اختیار استان و بهره‌برداری مابقی سدها در اختیار استان‌های همجوار از جمله آذربایجان‌غربی و کرمانشاه قرار دارد.
ثبت دیدگاه