گفتمان زاگرس: در آستانه واپسین شب آذرماه، آئین یلدا در سراسر ایران جلوهگر میشود، آئینی برخاسته از تقویم خورشیدی و باورهای اسطورهای کهن که در بلندترین شب سال معنا مییابد و در گذر قرنها به نمادی از ایستادگی روشنایی در برابر تاریکی و پایداری پیوندهای انسانی در دل زمان بدل گشته است؛ یلدا در فرهنگ ایرانی فراتر از یک مناسبت تقویمی در جایگاه آئینی زنده و پویا قرار دارد که با چیدن سفرههایی نمادین، خواندن اشعار کهن و گردهماییهای خانوادگی، استمرار خود را در حافظه فرهنگی این سرزمین حفظ کرده و در لایههای مختلف زیست اجتماعی بازتاب یافته است.
در این شب خانوادهها در سراسر کشور به رسم دیرینه گرد هم میآیند و با گستردن سفرههایی از میوههایی چون انار و هندوانه و با خوانش اشعار کهن و روایت خاطرات مشترک لحظاتی را رقم میزنند که در آن سنتهای شفاهی بازتاب مییابد و پیوند نسلها استوار میماند؛ آئینی که در گذر زمان اگرچه در شکل و جزئیات دگرگونیهایی را تجربه کرده، اما همچنان در تار و پود زیست فرهنگی جامعه حضور زنده دارد و در حافظه جمعی مردمان این سرزمین به حیات خود ادامه میدهد.
امروزه یلدا فراتر از بعد خانوادگی و در جایگاه بستری برای فعالیتهای فرهنگی، رسانهای و اجتماعی قرار گرفته و در قالب برنامههایی متنوع در سطح نهادهای آموزشی هنری و رسانهای بازنمایی میشود؛ از تولید محتوای مناسبتی در رسانهها و شبکههای اجتماعی گرفته تا اجرای مراسم و نشستهای فرهنگی در مدارس، دانشگاهها و مراکز هنری، این آئین کهن توانسته خود را با بسترهای نوین تطبیق دهد و معنا و کارکردی تازه در زیست معاصر بیابد.
برگزاری این شب در سالهای اخیر با چالشهایی از جنس فشارهای اقتصادی همراه شده و بسیاری از خانوادهها را در اجرای کامل این سنت دیرینه با محدودیتهایی جدی روبهرو کرده است؛ افزایش قیمت اقلام خوراکی در کنار رشد هزینههای عمومی زندگی موجب شده تا سفرههای یلدا برای بخشی از جامعه کوچکتر و سادهتر شود و برخی حتی از برگزاری آن صرفنظر کنند.
در این میان گزارشهایی از افزایش غیرمنطقی قیمت اقلام یلدایی منتشر شده که نشان میدهد بخشی از این فشار، نه از کمبود، بلکه از سودجویی برخی فروشندگان ناشی میشود؛ در حالیکه بسیاری برای حفظ این آئین به سادهترین شکل ممکن تلاش میکنند، تعدادی از فروشندگان با سوءاستفاده از مناسبتها قیمتها را بیدلیل بالا میبرند که این روند هم توان خرید مردم را کاهش میدهد و هم آیینهایی را تضعیف میکند که بخشی از سرمایه فرهنگی جامعه محسوب میشوند.
در چنین شرایطی ضرورت نظارت دقیقتر بر بازار و مقابله با گرانفروشی بیش از پیش احساس میشود تا امکان مشارکت همگانی در این آئین ملی و فرهنگی همچنان فراهم بماند و یلدا همچنان بتواند نقش خود را در تقویت پیوندهای اجتماعی و حفظ هویت جمعی ایفا کند.
برگزاری نمایشگاه ویژه شب یلدا در ایلام
معاون بازرسی و نظارت ادارهکل صنعت، معدن و تجارت استان ایلام در گفتگو با خبرنگار اظهار داشت: آئین یلدا با همه بار فرهنگی و جایگاه هویتی خود در سالهای اخیر تحتتأثیر شرایط اقتصادی قرار گرفته و گرانی اقلام خوراکی از جمله میوههای نمادین این شب موجب شده تا بخشی از خانوادهها در تهیه مایحتاج این مناسبت با دشواریهایی مواجه شوند.
مهدی کاکاخانی افزود: این شرایط لزوم نظارت دقیقتر بر بازار و مقابله با گرانفروشی را دوچندان کرده تا امکان برگزاری این آئین ملی برای همه اقشار جامعه فراهم بماند.
وی با اشاره به آغاز طرح نظارتی ویژه شب یلدا از پانزدهم آذرماه عنوان کرد: این طرح تا بیستوسوم آذر ادامه دارد و در قالب آن تیمهای بازرسی در مرکز استان و شهرستانها بهصورت مستمر از مراکز عرضه کالاهای پرتقاضا در این ایام بازدید میکنند.
کاکاخانی با بیان اینکه از ابتدای اجرای طرح تاکنون ۱۵۰ مورد بازرسی انجام شده، افزود: در جریان این بازرسیها ۱۸ مورد تخلف شناسایی و پرونده متخلفان برای رسیدگی به تعزیرات حکومتی ارجاع شده است.
معاون بازرسی و نظارت صمت ایلام همچنین از فعالیت شبانهروزی کارشناسان پاسخگویی در سامانه ۱۲۴ خبر داد و از شهروندان خواست در صورت مشاهده هرگونه تخلف مراتب را از همین مسیر اطلاع دهند تا در کوتاهترین زمان ممکن بررسی و رسیدگی لازم انجام شود.
کاکاخانی در ادامه از برگزاری نمایشگاه عرضه مستقیم کالا بهمنظور تسهیل دسترسی مردم به اقلام مورد نیاز شب یلدا خبر داد و گفت: این نمایشگاه با نظارت اتاق اصناف و بازرسی ادارهکل در حال برگزاری است و انتظار میرود مراجعهکنندگان در صورت مشاهده تخلف موضوع را گزارش دهند تا برخورد قانونی صورت گیرد.
نظارت بر بازار شب یلدا در ایلام
مدیرکل تعزیرات حکومتی استان ایلام نیز از تشدید گشتهای مشترک نظارتی در آستانه شب یلدا خبر داد و گفت: این گشتها با هدف کنترل قیمتها جلوگیری از احتکار و صیانت از حقوق مصرفکنندگان در سراسر استان در حال اجرا است.
مهدی محمدی با اشاره به اهمیت درج قیمت بر روی کالاها اظهار داشت: وقتی کالایی فاقد قیمت باشد، زمینه بروز سایر تخلفات نیز فراهم میشود؛ به همین دلیل در روزهای منتهی به شب یلدا با حضور در بازار شهر قیمتها بهصورت میدانی مورد بررسی قرار گرفت.
این مقام مسئول با تأکید بر لزوم رعایت قانون از سوی فروشندگان افزود: انتظار میرود فعالان صنفی همچون گذشته قانونمدار و قانونمحور باشند و در مواردی که تخلفی مشاهده شده تلاش کنند ابتدا با تذکر موضوع رفع شود و در صورت تداوم تخلف پرونده تشکیل و برای رسیدگی به تعزیرات ارجاع شده است.
وی همچنین با اشاره به اختلال چندروزه در توزیع برنج در سطح استان گفت: با پیگیریهای انجامشده و تمهیدات اتخاذشده از سوی استاندار و معاونان ایشان مقدار کافی برنج وارد استان شده که در انبارهای قلعه ذخیرهسازی شده و طی یکی دو روز آینده توزیع آن آغاز خواهد شد.
یلدا بهعنوان یکی از مهمترین آئینهای فرهنگی ایرانیان همچنان جایگاه خود را در دل جامعه حفظ کرده، اما استمرار آن در شرایط اقتصادی امروز نیازمند نظارت مؤثر بر بازار و صیانت از حقوق مصرفکننده است تا این سنت دیرینه برای همه اقشار قابل دسترس و زنده بماند.
ثبت دیدگاه